Het CDA heeft met een diepe afkeer en een diepe verontwaardiging gekeken naar de jacht op Joden in Amsterdam afgelopen week. Wat we hebben gezien, is verwerpelijk. Premier Schoof zei terecht dat Nederland zich schaamt voor wat er in Amsterdam is gebeurd. Joodse Nederlanders die achterna zijn gezeten, om hun identiteitsbewijs is gevraagd, in elkaar zijn geslagen: er is geen enkele rechtvaardiging dat dit kan goedpraten.
Als samenleving falen we al langere tijd om de Joodse gemeenschap in Nederland een veilig thuis te bieden; de Joodse gemeenschap, die ook eerder in de donkere geschiedenis van Nederland geen veilig thuis vond. Antisemitisme is een gif en dat gif is nog steeds niet uit onze samenleving verdwenen, integendeel, het groeit.
Het is onacceptabel dat wel met een hoofddoek in Amsterdam over straat kunt, maar niet met een keppeltje. In het Nederland van 2024 moeten beiden, de moslima en de jood, en ook elke andere vrouw of man, veilig over straat kunnen, zonder geïntimideerd,beledigd of mishandeld te worden.
We kunnen niet heen om de oorzaken van dit antisemitisme: het komt vaker voor bij jongeren met een migratie- en een islamitische achtergrond. Hier zien we de gevolgen van een integratiecrisis waar Nederland al langere tijd mee te maken heeft. En de vergiftiging die via social media plaatsvindt.
Een deel van de jongeren met een migratieachtergrond voelt zich geen onderdeel van de samenleving en keert zich tegen de samenleving.
Voorzitter,
Als we benoemen waar het probleem zit – en dat moeten we doen – dan moeten we onszelf ook rekenschap geven van de pijn die Nederlanders met een migratieachtergrond die hier niets mee te maken hebben, voelen.
Het overgrote deel van Nederlanders met een migratie-achtergrond doet mee en draagt bij aan de samenleving. Zij mogen zich in debatten als deze niet weggezet voelen, waardoor er juist meer afstand tot de samenleving ontstaat. Ook hier voel ik me verantwoordelijk voor.
Integratie draait om wederkerigheid. Het betekent enerzijds dat de samenleving eisen stelt aan de nieuwkomer en anderzijds dat de samenleving ook moeite doet de nieuwkomer echt onderdeel van de gemeenschap te laten zijn.
Concreet betekent dit: de taal leren, werken, respect voor de democratische rechtsstaat; maar ook: investeren in taalles aanbieden, werk bieden en discriminatie tegengaan.
Op beide punten zijn we de afgelopen decennia als samenleving te onverschillig geweest. We hebben het teveel laten lopen.
De integratiecrisis confronteert ons daarnaast met de vraag wat het eigenlijk betekent om een samenleving te zijn in plaats van een samenstel van subculturen. Wat is het ‘wij’ dat ons bindt en hoe vullen we in 2024 democratisch burgerschap in?
Het is aan ons om daarin een voorbeeld te zijn voor de samenleving.
1. Ik vraag de MP indringend: hoe kunnen we de aanpak van antisemitisme waar het kabinet mee komt en die het CDA voluit zal steunen echt iets maken van de hele Nederlandse samenleving?
2. In het regeerprogramma staat: “Er wordt daadkrachtig opgetreden tegen degenen die zich schuldig maken aan discriminatie, racisme, antisemitisme en moslimhaat, zowel op straat als online.” Hoe gaat de regering dit concreet maken?
3. Hoe staat het met het opsporen en oppakken van de daders en hun berechting? Hopelijk leidt het tonen van de beelden bij Opsporing Verzocht snel tot meer aanhoudingen. Kan de minister-president aangeven hoe dat loopt?
4. Het CDA eist dat deze minister van justitie en de burgemeester van Amsterdam gezamenlijk optrekken. Ons bekruipt sterk het gevoel dat het vingerwijzen al vanaf vrijdag over een weer gaande is. Neem je verantwoordelijkheid. Nederland rekent op jullie. Wat is de rol van de NCTV geweest? Heeft de NCTV nu wel of geen signalen naar de driehoek in Amsterdam afgegeven?
5. Waarom wordt er bij het negeren van de noodverordening zoals afgelopen zondag geen gebruik gemaakt van de ‘bestuurlijke ophouding’? Het is mogelijk om een groep collectief aan te houden en tijdelijk op een andere locatie op te houden. Is deze mogelijkheid overwogen?
6. De online wereld blijft een voedingsbodem van haat en antisemitisme. Het CDA pleit al jaren voor de strafbaarstelling van verheerlijking van terrorisme. Kan dat ook uitgebreid worden naar antisemitisme? En het afsluiten van anonieme social media accounts waar het CDA al langer om vraagt. Is het kabinet daartoe bereid?
7. Het CDA is van mening dat het demonstratierecht beter in balans moet worden gebracht met de eisen van deze tijd en andere grondrechten die in de knel komen? Duizenden demonstraties per jaar legt het gewone politiewerk, zoals de vervolging in bijvoorbeeld zedenzaken stil. Is het mogelijk om ook de beschikbaarheid van politiecapaciteit onderdeel te laten zijn van het criterium dat een demonstratie de openbare veiligheid niet in gevaar mag brengen?
Tot slot, voorzitter. De Israëlische schrijver David Grossman zei drie jaar geleden:
"De strijd is niet tussen Arabieren en Joden, maar tussen degenen aan beide kanten die in vrede en met een eerlijk partnerschap willen leven en degenen die gevoed worden door haat en geweld." Deze boodschap is nu ook de opdracht voor onze Nederlandse samenleving.
Uiteindelijk ligt daar voor het CDA het criterium.
