Aflossen is de nieuwe norm bij het CDA

door: Dick Aanen, redactie Open Forum

Eindelijk komt er wat beweging in het starre standpunt dat het CDA tot nu toe heeft ingenomen met betrekking tot de hypotheekrenteaftrek en de hypotheekschuld. Aflossen wordt de norm, zo blijkt uit het verkiezingsprogramma, dat vrijdag 1 juni werd gepresenteerd. Het lijkt een trendbreuk met het verleden. In de verkiezingscampagne van 2010 schreeuwden Jan-Peter Balkenende en Marc Rutte nog om het hardst dat er bij hun partij op geen enkele manier zou worden gemorreld aan de hypotheekrenteaftrek. Dat zou slecht zijn voor de kwakkelende woningmarkt en een ramp betekenen voor starters op de woningmarkt. Maar het denken heeft niet stilgestaan. Ook niet bij het CDA. Inmiddels is het inzicht doorgedrongen dat niet alleen de staatsschuld een grote bedreiging is voor de toekomst van onze land, maar dat dit ook geldt voor de totale particuliere hypotheekschuld van 650 miljard euro. De hypotheekrenteaftrek kost de schatkist jaarlijks zo’n 11 tot 12 miljard euro. Het fiscale voordeeltje voor de huizenbezitters is domweg niet meer te handhaven en kan niet ongemoeid blijven. In de periode 1995 tot 2008 zijn de prijzen van woningen met bijna 200 procent gestegenen is de nationale hypotheekschuld van 45 procent tot meer dan honderd procent van het Bruto Nationaal Product. Door de ruimhartige hypotheekverstrekking en recente daling van huizenprijzen heeft vijftien procent van de huishoudens een hypotheekschuld die de waarde van hun huis overtreft. In het door CDA omarmde Lenteakkoord zien we al een eerste aanzet tot hervorming. Afgesproken is dat de renteaftrek bij nieuw afgesloten hypotheken  alleen nog maar geldt als er vervolgens ook keurig netjes wordt afgelost. Het compromis zet nog weinig zoden aan de dijk, omdat er niks wordt gedaan aan bestaande hypotheken. Een scheiding tussen nieuwe en bestaande hypotheken is bovendien moeilijk te verdedigen.

Aflossingsbonus
Het CDA pleit in het nieuwe verkiezingsprogram voor hervorming van de hypotheekrenteaftrek, vooral gericht op afbouwen van de hypotheekschuld. Dat is winst. Interessant is de uitwerking. De partij wil namelijk een aflossingsbonus voor mensen die al een hypotheek hebben. Hoe dat in de praktijk uitwerkt is nog niet helemaal duidelijk. Financiers moeten huizenbezitters bovendien de mogelijkheid bieden om jaarlijks tenminste voor 20 procent boetevrij af te lossen op bestaande hypotheken. Verder wil het CDA een aanvullend pakket voor starters op de woningmarkt. Bijvoorbeeld door de introductie van een bouwspaarregeling en verhoging van het schenkingsrecht. Ook zouden regels voor starters bij het verstrekken van een hypotheek minder streng moeten worden.

Andere voorstellen
De Vereniging Eigen Huis, de Woonbond en de Vereniging van Woningcorporaties hadden elkaar een paar weken eerder al weten te vinden in een gezamenlijke aanpak van de woningmarkt.  In hun voorstel gaan ze eigenlijk nog een stapje verder dan het CDA. Zij pleiten voor een geleidelijke afschaffing van de hypotheekrenteaftrek in dertig jaar. Overigens in combinatie met verhoging van de huren van sociale woningen. Met deze twee maatregelen moet de muurvaste woningmarkt weer worden vlotgetrokken. Eerder dit jaar concludeerden 21 vooraanstaande economen ook al dat het huidige systeem van woningfinanciering leidt tot overmatige hypotheekschuld voor individuele huishoudens en een bedreiging vormt voor de financiële stabiliteit. De economen (allemaal professor aan Nederlandse universiteiten) bepleiten in een zesstappen-plan onder andere een geleidelijke verlaging van het inkomstenbelastingtarief voor hypotheekrenteaftrek naar 30 procent. Vanaf 2015 wordt het maximale aftrektarief van 52% met 2 procentpunt per jaar verlaagd tot in 2019 het maximale aftreftarief samenvalt met het derde-schijftarief van 42%. Daarna gaat er gedurende 12 jaar elkaar 1 procentpunt af van het maximale aftrektarief tot 30% is bereik, het tarief in box 3. De bepleite fiscale maatregelen zullen consumenten niet meer aanmoedigen om zoveel mogelijk te lenen en hun hypotheek niet af te lossen, aldus de economen. Daarmee stimuleren deze maatregelen de vermogensvorming bij consumenten. Het additionele vermogen kan op de pensioendatum ingezet worden als aanvulling op het pensioeninkomen.

Hypotheekvrij
Volgens het CDA moet aflossen dus weer de norm worden. Zoals dat vroeger ook het geval was.
Aardig in dit verband is een onlangs verschenen boek van journalist Gerhard Hormann, met als titel Hypotheekvrij.  Hormann is een fervent voorstander van aflossen.  Vooral tweeverdieners, met een gezamenlijk netto maandinkomen tussen de 3500 en 4000 euro, moeten volgens hem probleemloos duizend euro per maand kunnen missen.
De schrijver heeft het zelf ook gepraktiseerd: in vier jaar tijd slonk zijn hypotheekschuld met 75.000 euro. Hij heeft gespaard alsof zijn leven ervan afhing. Onze gezinsauto is een Fiat Panda diesel die 1 op 22 rijdt en mijn laatste winterjas kocht ik tijdens de Dolle Dwaze dagen van de Bijenkorf in 2007. Het spaarloon, de jaarlijkse belastingteruggaaf, het vakantiegeld: alles verdween naar een gironummer van de bank dat ik inmiddels uit mijn hoofd ken. Je zou er nog versteld van staan wat je allemaal overhoudt als je als tweeverdieners van één inkomen probeert te leven. Vroeger werd hem door financieel adviseurs bij banken wijsgemaakt dat het verstandig is om de hypotheekschuld intact te laten en op die manier maximaal te profiteren van de hypotheekrenteaftrek. Als je dat niet deed, zo werd hem verteld, dan was je toch echt een dief van je eigen portemonnee. Inmiddels weet hij beter. Voor zijn 55e heeft hij zijn huis afbetaald. En kan hij van het bespaarde geld zorgeloos leven. Zijn boodschap: Wie de helft van zijn hypotheek heeft afgelost, betaalt voortaan ook nog maar de helft aan rente en wie zijn totale schuld weg weet te werken zit onder de huidige belastingregels helemaal op rozen: geen vermogensrendementsheffing, geen eigenwoningforfait, alleen nog vaste lasten en onderhoud. Het betekent dat je straks minder pensioen nodig hebt en nu al minder kunt gaan werken.