Visie CDA Hoogeveen op de concept-begroting 2023: Bestaanszekerheid voor iedereen!
Bestaanszekerheid
Wat is onze rol als overheid, en dus ook van ons als gemeente? Wat is in de kern onze taak? Over die vraag heeft het CDA nagedacht bij het lezen van de voorliggende conceptbegroting. Volgens ons is onze belangrijkste verantwoordelijkheid het garanderen van de bestaanszekerheid voor onze inwoners, sinds 1983 één van de grondrechten uit onze Grondwet. We hebben de verplichting om onze inwoners de zekerheid te bieden dat zij de middelen hebben en houden om hun leven te kunnen leiden volgens de geldende normen en waarden van welvaart en welzijn. En dat is nogal wat. Het betekent op z’n minst dat we er zorg voor moeten dragen dat onze inwoners voldoende voedsel, geld, tijd en woonruimte hebben. Maar wat ons betreft gaat deze verantwoordelijkheid veel verder, het gaat ook om grip op je eigen leven, vrijheid om je eigen leven vorm te geven en de zekerheid dat de overheid er is om je te helpen en te beschermen als dat nodig is. En juist deze drie ziet het CDA steeds meer in de knel komen. De overheid zelf, dus ook de gemeente, onze regels, systemen en instanties, zijn zo log en complex geworden dat niemand er nog grip op heeft, zij onze vrijheid in de weg staan en ons niet meer helpen of beschermen. Volgens het CDA is dit probleem de oorzaak van de verschillende crises die we de afgelopen tijd hebben gezien en de grootste uitdaging voor ons de komende tijd.
Een rumoerig jaar ligt achter ons. Protesterende boeren. Zorgen over de gasrekening en de prijs van de boodschappen. Inwoners die radeloos zijn door wolvenaanvallen. Ook buiten Hoogeveen is van alles aan de hand. Op straat slapende asielzoekers. Mensen in Groningen en Noord-Drenthe die opnieuw getroffen worden door aardbevingen. De dossiers waarin de overheid het af laat weten en de inwoners zich in de steek gelaten voelen, stapelen zich op. En in al die dossiers wordt zichtbaar dat het niet meer lukt oplossingen te vinden voor de problemen die er zijn. Sterker nog: in veel dossiers is de overheid de veroorzaker van problemen door bureaucratie, een gebrek aan vertrouwen in de inwoner en het ontbreken van meedenkende hulp en bescherming. En is dat ook niet de reden van de lage opkomst bij verkiezingen, ook de afgelopen keer bij de gemeenteraadsverkiezingen in Hoogeveen?
Het simpel op orde brengen van de financiën en toegang geven tot allerlei voorzieningen, biedt niet langer soelaas. We moeten fundamenteler veranderen. De overheid zelf, de regels, systemen en instanties moeten over de kop en opnieuw worden vormgegeven. Zodat deze weer ten dienste staan van onze inwoners en de overheid haar rol weer kan pakken: zorgen voor behoorlijk bestuur en de bescherming van inwoners.
Vanuit dit thema: bestaanszekerheid, maar ook vanuit de gedachte dat de overheid niet meer functioneert zoals het zou moeten, hebben wij de conceptbegroting gelezen en vooral beoordeeld. We hebben onszelf daarbij de vraag gesteld op welke wijze deze conceptbegroting bijdraagt aan het vergroten van de bestaanszekerheid en het verkleinen van de problemen die de overheid zelf creëert? Op welke wijze steunen wij de samenleving, doen wij die samenleving recht aan en geven wij die samenleving de ruimte? En in welke mate staan wij de samenleving in de weg?
Middenklasse
Bij het beantwoorden van deze vragen gaat onze bijzondere aandacht uit naar de middenklasse. Die groep is de groep die thuishoort bij het CDA, de partij van Abraham Kuyper, de man van de ‘kleine luyden’. In zijn tijd waren dat de ambachtslui, lage ambtenaren, kleine kooplieden en boeren. In onze tijd zijn dat de timmerman, de MKB’er, de ZZP’er, de boer, de doktersassistent en de docent. De zwijgende meerderheid die niet op de overheid leunt, maar Nederland op de achtergrond draaiende hield, terwijl wij bezig waren met het optuigen van ingewikkelde schuldhulpverlening, minimaregelingen en arbeidsparticipatiewetten. Het is een brede en bonte groep van mensen. Van mensen die luisteren naar Radio 4 tot Radio NL. Van mensen die van voetbal houden tot mensen die liever de hockeystick ter hand nemen. Van mensen die aan de universiteit hebben gestudeerd tot aan MBO’s. Van mensen die naar de kerk gaan tot mensen die agnost zijn. Het CDA vertegenwoordigt niet alleen deze groep, maar ís ook deze groep. Dat maakt van het CDA een fijne partij, een partij met ruimte voor veelkleurigheid en verschillende meningen. Maar allemaal hebben we gemeen dat we de kracht van de samenleving in het algemeen en de middenklasse in het bijzonder willen stimuleren, dat we betrokken zijn op onze omgeving en graag de handen hiervoor uit de mouwen steken.
Wij als gemeente
We zijn er ons van ervan bewust dat we hoog over beginnen en dat veel dingen die we noemen over een niet functionerende overheid in de eerste plaats gaan over de rijksoverheid. Maar de overheid zijn ook wij, de gemeente Hoogeveen, het college en wij als raad. Ook over onze gemeentelijke overheid maakt het CDA zich zorgen. Kijkend naar de conceptbegroting en de afgelopen tijd waarin veel opmerkingen zijn gemaakt over het capaciteitsprobleem bij de medewerkers van onze gemeente, komt bij ons de vraag op of wij als lokale overheid ons wel met de juiste dingen bezighouden. Tuurlijk, er is sprake van een tekort aan personeel, zoals ook bij onze horeca, MKB, het onderwijs en in de zorg. En zeker, er worden ons veel extra taken in de schoenen geschoven door de rijksoverheid. Maar dit soort ontwikkelingen zouden in onze ogen bijna automatisch moeten leiden tot een fundamenteel gesprek over waar we het schaarse personeel op in zetten. Deze raadsperiode heeft het college ontelbare malen het capaciteitstekort als argument gebruikt om zaken uit of af te stellen. Maar is het maken van die keuzes eigenlijk geen taak van de raad? Zijn dat eigenlijk geen politieke keuzes? Wij gaan graag daarover in gesprek met het college en we hopen dat het college deze handschoen oppakt, want kunnen we gegeven het capaciteitstekort alle plannen die in de conceptbegroting staan wel realiseren? In ieder geval moet er wat gebeuren aan het personeelstekort, want onze inwoners, bedrijven en organisatie hebben recht op een bereikbare en beschikbare gemeente en dat de plannen die wij maken voor Hoogeveen ook opgesteld en uitgevoerd kunnen worden. We dienen daarom een voorstel in om met een actieplan te komen om het personeelstekort op te lossen.
De kracht van de samenleving
Zoals gezegd gelooft het CDA in de kracht van samen en de kracht van de samenleving. Als we naar onze gemeente kijken, zie we veel positieve voorbeelden van omzien naar elkaar, initiatief nemen voor meer groen in de wijk, voor speelvoorzieningen, voor sport en zorg en ga zo maar door. Dat betekent voor ons als CDA dat vertrouwen in de samenleving het uitgangspunt in ons handelen moet zijn. De samenleving kan en wil meer zelf dan de overheid wil geloven en als de overheid haar maar niet voor de voeten loopt. Laten we die ruimte geven. Niet van bovenaf bepalen hoe we participatie vorm geven bijvoorbeeld. Het is positief dat het college in de conceptbegroting spreekt van samenwerken met de Hoogeveense samenleving. Maar ons bekruipt het gevoel dat dit top-down wordt bedoeld. Nergens lezen we dat de inbreng van onze inwoners van onderop wordt gewaardeerd. Wel lezen we over co-creatie, maar wordt hier bedoeld dat inwoners mee mogen werken aan dingen die wij belangrijk vinden? Of bedoelen we dat wij inwoners helpen met de dingen die zij belangrijk vinden? Wij hebben het idee dat de visie op samenwerking met onze inwoners in deze conceptbegroting te beperkt is. Daarom dienen wij een motie in om in samenspraak met de inwoners en de raad een Initiatievenloket mogelijk te maken, waarbij inwoners terecht kunnen voor vragen en eventueel ondersteuning en de medewerkers van het loket onze inwoners helpen en met hen meedenken zonder dat de overheid het initiatief overneemt.
Onze lokale lasten
Tot slot nog even terug naar de middenklasse of de kleine luyden en hun bestaanszekerheid. Zoals u weet, zet het CDA al jaren in op lage lokale lasten, juist ook omdat deze middenklasse de rekening betaalt als we de lasten verhogen. Om die reden vinden wij het onbegrijpelijk en onacceptabel dat in de OZB stijgt. Onze begroting en onze reserves zijn op orde, ruim boven de afgesproken financiële kaders. De uitkering uit het gemeentefonds valt positief uit. Tegelijkertijd heeft de middenklasse het financieel zwaar. Oftewel: de overheid wordt rijker en de samenleving wordt armer. Dit kan niet de bedoeling zijn. Om de bestaanszekerheid van deze belangrijke groep in onze samenleving te steunen, dienen wij een amendement is om de OZB te verlagen.