Algemene beschouwingen CDA Apeldoorn

Het is een mooie zonnige middag. Een leuk tuinfeest met gezellige gasten. Maar dan kent het feest een abrupt einde. De gasten worden massaal aangevallen door vogels. De feestvreugde slaat om in een horrorscenario. Angst en chaos vlammen op. De natuur is op hol geslagen. Het gebeurt in The Birds, een welbekende film van Alfred Hitchcock uit 1963.

Ook wij hebben een horrorverhaal. Nee, geen film. Ons verhaal is echt en begint in maart van dit jaar en heet Covid-19. Het virus zelf is in tegenstelling tot de vogels onzichtbaar. De werking echter enorm en fataal. En het lijkt nog steeds niet voorbij. Tijdelijk? We weten niet wat de toekomst gaat brengen. Wat Covid-19 wel bracht is onzekerheid over je baan, je onderneming, zorgen over de ziekte bij jezelf of familie en vrienden, soms tot de dood toe. Ziekenhuizen raakten vol. De straten in de stad en de dorpen werden stil. 

Ook al lijkt het ver weg, er komt een tijd na corona. De vraag is natuurlijk hoe we die tijd gaan vormgeven. En als gemeentelijke overheid hebben we de verantwoordelijkheid om daar het voortouw in te nemen. Daarom zou ik deze beschouwingen willen schrijven met in gedachten het volgende adagium: Apeldoorn klaarzetten voor de tijd na corona. Meer dan ooit tevoren is het de tijd om als gemeente niet stil te blijven zitten. 

Het goede nieuws is dat we door de corona-tijd inzien dat we niet zonder elkaar kunnen en elkaar nodig hebben. De kracht van deze zogenoemde coöperatieve samenleving ligt in het besef dat we samen sterker staan. En dat geeft hoop. Samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid bieden meer perspectief en vertrouwen dan het sleetse liberale recept van ieder-voor-zich. 

Maar het schept ook een verantwoordelijkheid. Zodat iedereen kan meedoen en we kunnen stellen dat ieder mens echt telt. De zorg voor elkaar moet weer centraal staan. Niet voor niets is dat de titel van het vorige week uitgebrachte verkiezingsprogramma van onze partij voor de verkiezingen van volgend jaar. 

1. Investeren in de samenleving

Wat betekent dat nu voor de inzet van de gemeente Apeldoorn? Zoals ik al zei: niet door stil te gaan zitten, maar door het anticyclisch denken te gebruiken. Juist nu moeten we investeren in de samenleving, maar ook met de samenleving. Aanvullend op de geldstromen vanuit de Rijksoverheid en de provincie Gelderland, vragen we het college om een coherente investeringsagenda uit te werken. Wat betreft het CDA Apeldoorn bevat die in ieder geval de volgende punten: 

• het behouden en versterken van de verenigingen, cultuur en sport, zodat de belangrijke verenigingsstructuur in Apeldoorn niet verloren gaat. 

• naast de investeringen in de Binnenstad, waar ik later op terugkom, en infrastructuur, ook gericht te investeren in de buitenwijken en dorpen.

• Apeldoorn gezinsstad centraal te stellen in het uitbouwen van Apeldoorn. 

• de agenda die volgt uit de visie Apeldoorn 2040, leidend te laten zijn. 

• de grote woningbouwopgave. Of we willen of niet we zullen groeien en meer woningen zijn nodig. Met name in het betaalbare en middensegment is er een groot tekort. Hier ligt een grote opgave. Deze opgave doen we samen met onze partners. De aanzet in de woonvisie is goed maar wellicht is een grotere inspanning nodig met mogelijk een nog grotere rol van de gemeente.

2. Sociaal Apeldoorn

De afgelopen jaren hebben we vaak gesproken over de inrichting van de maatschappelijke ondersteuning en de jeugdzorg. Als raad hebben we besluiten genomen over de uitgangspunten van zorg en ondersteuning. Met principes als zorg in de wijk en dichtbij huis, het vereenvoudigen van de toegang, en de acceptatie dat kwetsbaarheid bij het leven hoort en dat niet automatisch bij elke hulpvraag een beroep op de overheid gedaan zou moeten worden. Ook het onderwijs en de eigen leefomgeving moeten daarin worden betrokken. Voor nu moeten de effecten van genomen maatregelen nog zichtbaar worden. Het CDA Apeldoorn heeft daar vertrouwen in, maar we realiseren ons dat met name in de jeugdzorg nog grote uitdagingen hebben. We mogen daarom niet stoppen met denken, ook al is de financiële rek in het domein er wel zo’n beetje uit. 

We maken ons zorgen over de aanzuigende werking van het WMO abonnementstarief. De theoretische gedachte is niet verkeerd, namelijk dat voor middeninkomens stapeling van wmo-kosten wordt voorkomen. Maar de praktijk is anders: de grootste toename van aanvragen komt uit de hogere inkomensgroepen. En dan heb ik het nog niet over de financiële effecten op de gemeentebegroting, met alle gevolgen van doen. Alhoewel vele gemeenten, de VNG en andere relevante partijen hiervoor lobbyen bij het Rijk, zien we nog geen beweging in verdere financiële compensatie dan wel beperkende maatregelen in de toegang. 

3. Groene binnenstad 

Het CDA Apeldoorn is enthousiast over de plannen om van de binnenstad een Stadspark te maken. In het licht van de ambitie om te blijven investeren in Apeldoorn, ondersteunen we de concrete groene investeringen en projecten in de binnenstad. Overigens, is het in dit licht logisch om in de begroting op plantenvakken en bloemschalen te bezuinigen? 

Daarbij vinden we ook dat we vaart moeten maken met het opknappen van het Plein van de Stad. Het praten heeft nu lang genoeg geduurd, de schop mag nu de grond in. In alle eerlijkheid heeft de keuze voor de complete variant, dus met markthal, in onze fractie veel discussie opgeleverd. Na berichten over hogere kosten van het project stelden velen de vraag of Apeldoorn de juiste investeringen doet. Gezien de onzekerheid over de financiën is dat niet onlogisch. Dat geldt ook voor een aantal van de 25.000 stemmers op de prijsvraag van 2 jaar geleden. 

Daarom vragen we het college ten eerste om zeer scherp te zijn op beheersing van de kosten. Voor het CDA Apeldoorn is het scenario van verdere budgetoverschrijding niet te accepteren. Ten tweede, de Markthal is onlosmakelijk verbonden aan het ontwerp en wordt gebouwd om Apeldoorn te dienen. Een middel, om het doel van een aantrekkelijke en levendige binnenstad te dienen. Het CDA Apeldoorn vraagt het college om alvast een plan te maken om de Markthal ook echt een plek van ontmoeting te laten zijn. Een leegstaande Markthal is jammer van de investering. Een Markthal met evenementen en reuring maakt van het Plein van de Stad ook echt het Plein van de Stad.

4. Gezinsstad Apeldoorn

U kent allemaal de inzet van het CDA Apeldoorn om de overlast van geluid en fijnstofproblemen op de wijken langs de snelwegen A1 en A50 tegen te gaan. Daarvoor zijn maatregelen ingezet en worden blijvend metingen gedaan. Maar ons denken over overlast van mobiliteit staat op niet stil. De corona-periode heeft daar ook aan bijgedragen, evenals een aangenomen motie in de Tweede Kamer om de maximumsnelheid in de bebouwde kom op 30 km te zetten. 

We willen graag met de gemeenteraad en de samenleving het maatschappelijke debat openen over het beperken van autogebruik in onze wijken en binnenstad. Nederland telt meer parkeerplaatsen dan mensen. De overlast door drukte, geluid en verminderde luchtkwaliteit wordt steeds groter. Het tast ons woonklimaat aan. De auto is de baas in de straat en de buurt en domineert de inrichting van de openbare ruimte. Zou ontmoeting niet centraal moeten staan in de inrichting van de straat, de buurt en de wijk? Met speelruimte voor onze kinderen? Pas dan verwezenlijken we echt onze ambitie om comfortabele gezinsstad te zijn. Hetzelfde over onze binnenstad. Ook daar zou het goed zijn om na te denken over een autoluwe situatie en dat past bij onze ambitie om de binnenstad een stadspark te laten zijn.

In onze opinie moeten we als gemeente meer durf gaan tonen. Ik blijf nog even weg uit de oplossingensfeer, omdat we graag het bewustzijn willen oproepen dat het ook echt anders kan!

Afsluiting

Het CDA Apeldoorn zal akkoord gaan met de voorliggende begroting. Het is een goede vertaling van het financieel perspectief. Hoewel we blij zijn dat we de komende twee jaar een sluitende begroting kunnen goedkeuren, blijven de zorgen over de financiële situatie op de langere termijn groot. Het Rijk moet op dit punt nu echt gaan leveren. Ook zijn we tevreden over het feit dat we dit jaar geen gesprek hoeven voeren over een veel te grote stijging van de OZB. Wel blijven we aandacht vragen voor de grote verschillen tussen de woning- en niet-woningtarieven. 

Ik kom tot een afronding. Met de gedachte dat de Apeldoornse samenleving veerkrachtiger is dan menigeen voor mogelijk hield. Laten wij er op vertrouwen dat deze Apeldoornse vastberadenheid én het omkijken naar elkaar, ons door deze donkere tijd zal loodsen. En ja, het moet ook vermeld dat onze organisatie en ons college voortvarend hebben gehandeld. Met het besef dat er op hen een grote druk ligt. We wensen hen Gods zegen toe bij de uitvoering van hun werk. 

Fractie CDA Apeldoorn

Jan Dirk van der Borg, fractievoorzitter.