Inbreng algemene beschouwingen bij de begroting 2019

Donderdag 2 november jl. hielden de Apeldoornse partijen in de gemeenteraad algemene beschouwingen over de meerjarenprogrammabegroting 2019-2022. Elk jaar weer een bijzonder moment. Fractievoorzitter Jan Dirk van der Borg sprak namens het CDA Apeldoorn de onderstaande woorden uit:

Algemene beschouwingen begroting 2019                   

Het is vandaag precies 100 jaar geleden dat mevrouw Gerritje Gorsseling op 1 november 1918 is overleden. Veel weet ik niet over haar. Ze werd helaas slechts 33 jaar oud. Ze was getrouwd vanaf haar 24e levensjaar. Het kan niet anders, haar dood moet een enorme impact gehad hebben op haar omgeving.
U vraagt zich vast af waarom ik haar hier benoem. Wat bindt ons vandaag hier en nu met de overledene van 100 jaar geleden?
 
Nu, ze is begraven op de gemeentelijke begraafplaats aan de Soerenseweg. En daar is de gemeente dan weer de baas. Op die plek hebben haar familieleden, vrienden en kennissen afscheid van haar genomen. Net zoals mensen vandaag de dag op die plek nog steeds afscheid nemen van hun dierbaren.
 
Eerder dit jaar stelde het CDA Apeldoorn vragen over het onderhoud van deze begraafplaats. Hoe het er daar uitziet is namelijk het directe gevolg van ons beleid. Daarmee zijn we precies bij het onderwerp van vandaag. Wat wij besluiten in deze raad treft mensen in de samenleving. In hun huis, op hun werk, in hun mobiliteit, in hun zorg, op de school, in hun portemonnee.
 
We zijn samen verantwoordelijk voor welke richting het beleid opgaat en hoe daardoor het leven van inwoners van onze gemeente beïnvloed wordt. Met deze door ons gevoelde grote verantwoordelijkheid willen we aandacht vragen voor de volgende zaken:
 
Als fractie zijn we tevreden met de wijze waarop het college ambities uit het bestuursakkoord heeft weten te vertalen naar een evenwichtige begroting. Daarbij weten we ook dat heel veel zaken de komende jaren verder moeten worden uitgewerkt. Veel keuzes worden gemaakt, soms ook niet. 
Voor het CDA Apeldoorn is belangrijk dat de Apeldoorner centraal blijft staan, dat we de Apeldoorner in zijn of haar kracht zetten. Dat betekent concreet dat een lokale overheid niet teveel taken naar zich toe moet trekken, maar dat de Apeldoorner vooral het vertrouwen moet hebben om zaken zelf op te pakken. En daar waar het echt niet lukt, springt de overheid bij. Deze begroting slaagt erin om die balans te vinden. 

Financiële beschouwing
Belangrijk blijft dat we het financieel herstel ook de komende jaren blijven vormgeven. We kunnen gelukkig voldoende investeren in de samenleving en de lasten laag houden, maar qua financieel herstel is de gemeente Apeldoorn er nog niet. Het blijft om financieel degelijk beleid vragen. Hoewel het conform afspraak is, balen we wel van het hoge inflatiepercentage wat wordt gebruikt voor de verhoging van de ozb. Met als gevolg dat de lasten voor huishoudens toch ook dit jaar weer flink stijgen. 
 
Jeugdhulp
Maar de grootste zorg zit in de tekorten op de jeugdhulp. De in een brief van het college aangekondigde extra tekorten op de jeugdhulp het schetst een droevig beeld. We hebben onszelf de vraag gesteld of we met de kennis van deze tekorten, en het structurele karakter ervan, de begroting in deze vorm wel moeten willen vaststellen. Na zorgvuldige afweging zullen we dat wel doen, maar het zet wat ons betreft wel een rem op extra initiatieven, en kan leiden tot een beleidsarme begroting voor 2020. 
 
Maar de vraag is natuurlijk hoe het kan dat de tekorten in de jeugdhulp zo oplopen? We verwachten daarom op korte termijn een plan van aanpak van het college. In dat plan van aanpak willen we een analyse zien van de oorzaak, een antwoord krijgen op de vraag hoe het kan dat we niet in control zijn en zoekrichtingen voor een oplossing zien. Daarbij wil ik vaststellen dat het wat ons betreft in eerste instantie over de kwaliteit van zorg moet gaan. Een gesprek met de sector en hulpverleners is daarom ook cruciaal, om ook helder te krijgen hoe het in de praktijk werkt in het proces van diagnosestelling, toewijzing hulpmaatregel en uitvoering van de zorg. Overigens staan we in deze discussie niet alleen, vele gemeenten kennen het probleem. Het aangekondigde onderzoek van minister De Jonge naar de oorzaken van de tekorten is voor ons ook erg belangrijk, maar komt wel laat.  

Speerpunten voor het CDA Apeldoorn
Deze eerste begrotingsbehandeling van de raadsperiode is ook een moment om als partij aan te geven waar de speerpunten voor de komende periode liggen. 
1. Wij staan voor goede zorgvoorzieningen die dichtbij mensen is georganiseerd. Iedereen moet kunnen meedoen in de samenleving, en waar dat om welke reden dan ook niet mogelijk is bieden we in de wijk ondersteuning. Voor nu willen we in dit domein de volgende zaken benoemen:
- Een belangrijke voorziening in de wijk is de ontmoetingsplek. Vaak zijn dat laagdrempelige plekken waar in de preventiesfeer veel resultaten worden bereikt. We willen graag het komende jaar met raad en college in gesprek hoe we deze waardevolle ontmoetingsplekken laagdrempelig kunnen houden. 
- Het mantelzorgwaardering wordt sterk gewaardeerd door mantelzorgers. Op dit moment moeten we dit jaarlijks vaststellen. Graag zien we dat deze blijk van waardering structureel wordt ingezet. We dienen hierover een motie in. 
 
2. Elke Apeldoorner wil wonen in een omgeving die schoon, veilig en goed onderhouden is. Op dit moment willen we daarvoor de volgende onderwerpen indienen:
- In de verkiezingsperiode heeft het CDA Apeldoorn een punt gemaakt van luchtkwaliteit en het lawaai in de wijken nabij de snelwegen A50 en A1. We horen van bewoners dat het als een serieus probleem wordt ervaren. Daarom zijn we blij dat in de begroting staat dit te willen onderzoeken en we roepen het college dan ook op dat snel op te pakken. 
- Ook willen we 2 voorstellen doen voor het parkeren van de fiets in de binnenstad, door de openingstijden van de fietsenstallingen te verruimen en door fietsparkeervakken in het centrum te creëren. 
 
Passend onderwijs
Debemoeienis van het CDA Apeldoorn en D66 t.a.v. het Passend Onderwijs is bekend. De CDA-fractie is al geruime tijd in gesprek met het voortgezet onderwijs over een project “Hall of Talent”. Doel hiervan is maatwerktrajecten aan te bieden aan leerlingen, die geen perspectief hebben in het reguliere onderwijs. Hierbij wil men ook gepensioneerde onderwijsgevenden inschakelen via De Kap. Uiteraard zullen ook andere partners zoals het Samenwerkingsverband hierbij worden betrokken. Het CDA overweegt een motie in te dienen om dit project eenmalig in de opstartfase te ondersteunen.
 
Gezamenlijk optrekken in de gemeenteraad
We merken dat het in deze nieuwe raadsperiode (met veel nieuwe raadsleden) best even wennen is aan elkaar. Het mooie vind ik dat ieder raadslid, iedere partij voor Apeldoorn wil gaan. Dat is de gemene deler. Onze wens is dat we de komende jaren als gemeenteraad, met elke partij, gezamenlijk blijven optrekken.
Toch wringt er wat mij betreft iets. In eerdere gesprekken, onder andere op de raadsconferentie, hebben we dat al met elkaar besproken. Hoe effectief zijn we als gemeenteraad? Wat bereiken we nu met elkaar? 
Ik wil dat markeren door 2 punten:
- Als we naar deze begrotingsbehandeling kijken, dan moeten we toch constateren dat de gemeenteraad over een beperkt deel van de begroting spreekt? Een stroom van moties en amendementen, terwijl een fundamentele discussie over de kern van de begroting ontbreekt. Wat ziet de buitenwereld van wat we vanavond hier doen? En hoeveel impact hebben we nu eigenlijk met elkaar?
- Ten tweede wil ik de vraag opwerpen of we als gemeenteraad nu over de juiste onderwerpen het gesprek voeren en of we daar voldoende tijd voor nemen. Ik merk dat we in een wekelijkse vergadermolen zitten, waarbij we amper de mogelijkheid hebben om naar buiten te gaan. 
 
Kortom: kunnen we met elkaar een structuur en cultuur bedenken waarin we wel de juiste thema’s aansnijden, voldoende tijd nemen voor de besluitvorming en het goede gesprek en het proces van besluitvorming vooral met de inwoners van Apeldoorn vormgeven? Minder vergaderen in huis van de stad, maar meer in de wijken, samen met de buurtbewoners, maatschappelijke instellingen en bedrijven. En dat, zoals Piet Hein Donner bij Buitenhof zei, met een politiek die niet over tegenstellingen gaat, maar over samenwerken? 
Graag ga ik met jullie in gesprek over hoe we dit met elkaar kunnen verbeteren. Een raadswerkgroep moet dit oppakken. Als hiervoor een motie nodig is, hoor ik dat graag.  
 
Afsluiting
We wensen het college, de ambtelijke organisatie en de gemeenteraad veel wijsheid, succes en Gods zegen toe bij het uitvoeren van deze belangrijke taken.
 
Donderdag 1 november 2018,
Jan Dirk van der Borg, namens de CDA-fractie