Longread: Een dag vol ontmoetingen en ontdekkingen die ons inspireerde om het verschil te maken

"Een dag vol ontmoetingen en ontdekkingen die ons inspireerde om het verschil te maken"

_{Door Clariska van Hoek, fractievertegenwoordiger Sociaal Domein.}

Inge van Dijk tweede kamerlid  voor het CDA landelijk gezamenlijk met onze fractie van CDA Apeldoorn: "Op 6 oktober stappen we in de auto voor een bijzondere reis. We gaan naar onze stad Apeldoorn, waar we twee plekken bezoeken die ons veel gaan leren over de mensen die daar wonen, werken, en leven. We bezoeken 'De Herberg', een inloophuis o.a. voor dak- en thuislozen, en gaan naar Buurthuis Maasstraat, een ontmoetingsplek, ook voor toeslagenouders. We weten niet precies wat we kunnen verwachten, maar we zijn nieuwsgierig en enthousiast om kennis te maken met de mensen die ons ontvangen. We hpen dat we iets kunnen betekenen voor hen, maar we ontdekken al snel dat zij veel meer voor ons betekenen. Dit is het verslag van onze dag vol ontmoetingen en ontdekkingen, die ons inspireerden om het verschil te maken.

Een warm welkom bij Inloophuis De Herberg

Onze eerste bestemming was Inloophuis De Herberg, waar we allerhartelijkst werden ontvangen door René Wingelaar, bestuurder van de Herberg, en de toppers van vrijwilligers die een heerlijke lunch hadden verzorgd voor ons. We voelden ons meteen thuis in de gezellige huiskamer, waar we aanschoven aan de lange tafel. Daar maakten we kennis met Inge van Dijk, de nummer 4 van het CDA landelijk, die speciaal voor deze gelegenheid was gekomen om met ons mee te gaan. De Herberg is een veilige haven voor dak- en thuislozen in de gemeente Apeldoorn. Het biedt hen niet alleen onderdak, maar ook begeleiding, zorg, en activiteiten. Het doel is om hen te helpen hun leven weer op de rit te krijgen, en om hen een gevoel van waardigheid en zelfvertrouwen te geven. De Herberg bestaat al sinds 1978, en heeft sindsdien honderden mensen geholpen om weer een toekomstperspectief te krijgen.

We luisterden naar de verhalen over de cruciale rol die dit huis speelt in het leven van velen. We hoorden hoe de Herberg een plek is waar mensen zichzelf kunnen zijn, waar ze respect en begrip krijgen, waar ze hun talenten kunnen ontwikkelen, en waar ze vrienden kunnen maken. We hoorden ook hoe de Herberg samenwerkt met andere organisaties in de stad, zoals Stimenz, de gemeente, de politie, en de kerken, om de dak- en thuislozen zo goed mogelijk te ondersteunen. We zagen ook met eigen ogen hoe de Herberg eruitziet, hoe het functioneert, en hoe het wordt gerund. We zagen ook hoe de vrijwilligers zich inzetten voor de bewoners, hoe ze hen helpen met praktische zaken, maar ook met persoonlijke problemen. We zagen hoe ze hen een luisterend oor bieden, hoe ze hen een schouderklopje geven, hoe ze hen een glimlach bezorgen.

We waren onder de indruk van wat we zagen en hoorden bij de Herberg. We waren geraakt door de warmte en de gastvrijheid die we daar voelden. We waren dankbaar dat we daar mochten zijn, dat we daar mochten delen in de verhalen, de ervaringen, en de emoties van de mensen die daar komen en werken.

Een schokkend beeld van de dak- en thuisloosheid in Nederland

We leerden ook meer over de problematiek van dak- en thuisloosheid in Nederland, die steeds groter en complexer wordt. We leerden over de eerste Nederlandse ETHOS telling van dak- en thuisloosheid, die werd uitgevoerd door Kansfonds en Hogeschool Utrecht in Noordoost-Brabant. Deze telling liet een zeer divers beeld zien van de aard en omvang van de groep dak- en thuisloze mensen in die regio. Enkele belangrijke bevindingen waren:

• Het stereotype beeld van een alleenstaande man van middelbare leeftijd met psychische en/of verslavingsproblematiek op een bankje in het park, is achterhaald. De groep dak- en thuisloze mensen is veel heterogener dan gedacht, en bestaat uit mensen van alle leeftijden, geslachten, achtergronden, en situaties.
• Bijna een derde van de getelde volwassenen is vrouw. Dit betekent dat er veel meer vrouwen dak- of thuisloos zijn dan vaak wordt aangenomen. Vrouwen hebben vaak andere redenen en andere vormen van dak- of thuisloosheid dan mannen, zoals huiselijk geweld, scheiding, of armoede. • Kinderen en jongeren vormen bij elkaar ruim 40 procent van de in totaal getelde dak- en thuisloze personen. Dit betekent dat er veel meer kinderen en jongeren dak- of thuisloos zijn dan vaak wordt gedacht. Kinderen en jongeren hebben vaak andere behoeften en andere risico’s dan volwassenen, zoals onderwijs, veiligheid, of ontwikkeling.
• De meerderheid leeft niet op straat of in de opvang voor dakloze mensen maar bij vrienden, familie, in een auto, garage of stacaravan. Dit betekent dat er veel meer mensen verborgen dak- of thuisloos zijn dan vaak wordt gedacht. Deze mensen hebben vaak geen eigen woonruimte, geen vast adres, geen privacy, geen stabiliteit, of geen zekerheid.

We waren geschokt door wat we leerden over de dak- en thuisloosheid in Nederland. We waren verbaasd over hoeveel mensen er in deze situatie zitten, hoe divers deze groep is, en hoe onzichtbaar deze groep vaak is. We waren bezorgd over hoe deze mensen worden behandeld, hoe ze worden geholpen, en hoe ze worden gezien door de samenleving.

Een inspirerend voorbeeld van outreachend werk

We maakten ook kennis met Marco Betman, Vanuit zijn werk bij het Outreachend team bij Stimenz helpt hij dak- en thuisloze en risicojongeren. Deze jongeren zitten bij hem in een hulpverleningstraject. Daarnaast is hij initiatiefnemer van de Stichting Zwerfjongeren Apeldoorn. Marco is iemand die zich al jarenlang inzet voor de dak- en thuisloze jongeren in Apeldoorn. Hij gaat naar hen toe, zoekt contact met hen, bouwt een vertrouwensband met hen op, en biedt hen hulp en ondersteuning aan. Hij probeert hen te helpen met hun problemen, zoals schulden, verslaving, of trauma’s. Hij probeert hen ook te helpen met hun kansen, zoals werk, opleiding, of huisvesting. Hij probeert hen ook te helpen met hun dromen, zoals geluk, liefde, of zingeving.

Marco vertelde ons over zijn stichting Zwerfjongeren Apeldoorn, die hij samen met andere betrokkenen heeft opgericht om de dak- en thuisloze jongeren in Apeldoorn een stem te geven. De stichting organiseert allerlei activiteiten en projecten voor en door de jongeren zelf, zoals sport, muziek, kunst, of koken. De stichting biedt ook een plek waar de jongeren elkaar kunnen ontmoeten, waar ze zichzelf kunnen zijn, waar ze hun talenten kunnen laten zien, en waar ze hun mening kunnen uiten. We waren onder de indruk van wat we hoorden over het werk van Marco en zijn stichting. We waren geïnspireerd door zijn passie en zijn betrokkenheid bij de jongeren die hij helpt. We waren dankbaar dat hij zijn ervaringen met ons wilde delen.

Openhartige gesprekken in Buurthuis Maasstraat

Na ons bezoek aan de Herberg, gingen we naar Buurthuis Maasstraat, waar we een heel ander soort ontmoeting hadden. We hadden daar een gesprek met drie vrouwen en moeders, die allemaal slachtoffer waren geworden van de toeslagenaffaire. Ze vertelden ons hun persoonlijke verhalen, die ons diep raakten. Het waren verhalen van onrecht, onmacht, en ongeloof. Het waren verhalen van angst, verdriet, en woede. Het waren verhalen van schaamte, schuld, en isolement. Maar het waren ook verhalen van hoop, kracht, en solidariteit. De toeslagenaffaire is een van de grootste schandalen in de Nederlandse geschiedenis. Het gaat om duizenden ouders die ten onrechte werden beschuldigd van fraude met de kinderopvangtoeslag. Ze moesten enorme bedragen terugbetalen aan de Belastingdienst, die hen hard en onrechtvaardig behandelde. Ze raakten in grote financiële en sociale problemen, die hun leven en dat van hun kinderen verwoestten. Ze werden jarenlang genegeerd, tegengewerkt, en gekleineerd door de overheid, die hen had moeten beschermen en helpen.

De vrouwen die we spraken, waren drie van deze gedupeerde ouders. Ze woonden allemaal in Apeldoorn, waar ze elkaar hadden leren kennen via een lotgenotengroep. Ze hadden allemaal hun eigen verhaal, maar ze hadden ook veel gemeen. Ze hadden allemaal te maken gehad met intimidatie, dreigementen, en beslagleggingen van de Belastingdienst. Ze hadden vrijwel allemaal schulden gemaakt, banen verloren, relaties verbroken, of huizen moeten verlaten. Ze hadden allemaal stress, angststoornissen, depressies, of trauma’s opgelopen. Ze hadden allemaal hun vertrouwen in de overheid, de rechtsstaat, en de democratie verloren. Maar ze hadden ook allemaal iets anders gemeen: ze hadden niet opgegeven. Ze hadden zich niet laten klein krijgen. Ze hadden zich verzet tegen het onrecht dat hen was aangedaan. Ze hadden zich aangesloten bij actiegroepen, zoals de Stichting Toeslagenouders Apeldoorn (STA), die zich inzet voor de belangen en rechten van de gedupeerden. Ze hadden zich uitgesproken in de media, in de politiek, en in de rechtszaal. Ze hadden zich gesteund gevoeld door elkaar, door hun familie, en door hun vrienden. Ze hadden zich gehoord gevoeld door sommige politici, zoals Inge van Dijk van het CDA landelijk , die zich hard maakte en maakt voor een snelle en ruimhartige compensatie voor de gedupeerden. We luisterden met aandacht en respect naar hun verhalen. We stelden vragen om meer te weten te komen over hun situatie, hun ervaringen, en hun verwachtingen.

We toonden empathie en medeleven voor hun pijn, hun frustratie, en hun teleurstelling. We complimenteerden hen voor hun moed, hun doorzettingsvermogen, en hun optimisme. We bedankten hen voor hun openhartigheid, hun eerlijkheid, en hun gastvrijheid. We namen ook de punten mee die zij naar voren brachten als verbeterpunten voor de overheid, de politiek, en de samenleving. We namen ons voor om deze punten te delen met onze collega’s in het CDA lokaal , maar ook met Clariska van Hoek , die hierover vanuit haar portefeuille ook landelijk contact heeft met Inge van Dijk , maar ook met de coördinator van de gedupeerde toeslagenouders alhier. We beloofden hen te zullen kijken naar wat we wel voor hen kunnen doen.