Inbreng tijdens de Algemene politieke beschouwingen
Voorzitter,
Jan Blokker zei ooit: Geschiedenis is niet was er is gebeurd, geschiedenis is wat mensen zich herinneren. En dat is wel een aardige oefening vind ik. Denk eens even terug. Denkt u allemaal eens even terug aan 2015, om precies te zijn 21 juni. Dat was namelijk het moment dat we in deze zaal (ja, met andere gordijnen en skai stoelen) de eerste voorjaarsnota van dit college bespraken. Deze club van vijf bestuurders zat toen net acht weken in het zadel.
Wat herinnert u zich collegae, van toen, maar ook van de voorjaarsnota’s van de afgelopen drie jaar, wat herinnert u zich voorzitter?
De eerste herinnering bij mijzelf was die aan de volle grijze haardos van Max van de Berg. Die zat toen, rustig kauwend op een dropje, rechts (voor u links) van mij.
Weet u nog wat u aan het doen was toen voorzitter?
Ik herinner me dat we, pak hem beet een kleine drie jaar na Huizinge, net een nationaal coördinator Groningen hadden en dat we veel van Hans Alders verwachten.
Ik herinner me ook dat het college sprak over een nieuwe bestuursstijl. En dat de reactie daarop toch wel enigszins, wat zal ik zeggen, sub optimaal waren. En toch is dat wel goed gekomen: als ik zo even wat recente voorbeelden opnoem: de structuurvisie Eemsmond Delfzijl en de maatschappelijke tender op energiegebied die op stapel staat.
Wat ik me verder herinner is dat het vooral ook ging over gas (zoals het in dit huis vaak over gas is gegaan. Wat dat betreft zouden we eens moeten turven hoe vaak het woord gas in deze zaal is gevallen de afgelopen drie jaar: duizenden keren denk ik), gaswinning en wat de hoogte het productieniveau zou moeten zijn.
Dat gaat inmiddels nul geworden, daarover verderop in mijn verhaal meer.
Het jaar daarop, in 2016, sprak ik over Henk Nico Akker uit Garnwerd. Een fictief persoon die als positief kritisch burger kan worden gekenmerkt met een gezonde dosis wantrouwen en een sterke behoefte aan perspectief en een veilige leefomgeving voor zijn kinderen.
In 2017 vond de CDA fractie de groene waterstofeconomie, en daarmee de energietransitie, een enorme kans voor het Groningen van morgen.
Als ik terugblik zie ik een aantal kernelementen die wij als CDA fractie hebben gehanteerd bij onze inbreng en in het presenteren van onze visie bij de algemene beschouwingen de afgelopen jaren.
Dat zijn voorzitter:
- het benutten van kansen en het behouden van talenten;
- mee in de vaart der volkeren en proberen om de perspectieven te zien in het Groningen van vandaag en in de grote maatschappelijke trends zoals vergroening, energietransitie en digitalisering;
- het stevig positioneren van Groningen en de Groningers: aan iedereen die het maar wil horen (zelfs Elon Musk);
- vol inzetten op veiligheid van Groningers.
Deze zaken leggen wij natuurlijk altijd langs onze eigen maatlat voorzitter:
- gespreide verantwoordelijkheid;
- publieke gerechtigheid;
- rentmeesterschap;
- solidariteit.
Dan heel specifiek naar de toekomst voorzitter.
Economie
Wij geloven in de koers die dit college heeft neergezet. In 2015 was er nog sprake van een topsectorenbeleid dat sterk aanbodgericht was. Nu hebben we het programma Groningen@work wat sterk uitgaat van de vraag en specifiek gericht is op het MKB. Dat is, en blijft, de banenmotor van Groningen.
In de visie van het CDA moeten we deze aanpak doorzetten: bedrijven als WITEC in Stadskanaal, DWC print in Stad en Virol uit Scheemda zijn de lokale en regionale motoren die kansen pakken en die de Groningers voorzien van het inkomen.
Kansrijke leerweg
Ontvangen met enige scepsis maar gewoon succesvol. Voldoet aan een sterke behoefte en wordt gewoon concreet ingevuld door bedrijven als JC Electronics uit Marum en constructiebedrijf de Verbinding uit Stad.
Hoe mooi zou het zijn om deze succesformule door te zetten naar andere sectoren waar krapte is en die de potentie hebben om de komende jaren te groeien.
Ik spreek dan bijvoorbeeld over de bouw- en zorgsector. De bouwsector heeft bijvoorbeeld de komende decennia in het licht van de versterkingsopgave sterk behoefte aan vaklieden.
Digitalisering
Niet veel Groningers weten dat wij de tweede plaats innemen in de landelijke staatjes als het gaat over omzetgroei en nieuwvestiging van internetbedrijfjes en -bedrijven. Wij hebben de grootste fysieke blockchain hackaton dit jaar nog op het Suikerunie terrein gehad. Ook Special Envoy voor Startup Delta ZKH Prins Constantijn was daar om een aantal bedachte oplossingen, onder op het gebied van pensioenregistratie en de problemen bij identificatie van vluchtelingen, een boost te geven.
Snel internet. Eind vorige jaar hebben Rodin en provincie de handtekening gezet en de uitrol vindt plaats.
Vergroening
De vergroening van ons chemisch cluster, noordelijk succesvol samenwerkend, in Chemports met de ontwikkeling van innovatieve duurzame chemicaliën en producten zijn een win-win propositie omdat ook onze boeren nodig zijn: hun gewassen zoals aardappelen, suikerbieten en tarwe zijn nodig als grondstof voor die groene chemie.
Vorige jaar hebben we een punt gemaakt van de kans die wij zien in investering in waterstofproductie en de toepassing daarvan in onze mobiliteit. Hoe gaaf is het dat er straks al 22 waterstofbussen beschikbaar zijn. Gedeputeerde Homan heeft net meegedaan aan de elf wegen tocht, een waterstofproductie unit geopend in Zuidwending en in de Eemshaven draait de Magnumcentrale in 2023 op waterstof. Dat is een mooie start van een aantrekkelijk alternatief voor gas die ons in de toekomst ook werkgelegenheid gaat brengen.
Laag opgeleid
Het CDA wil het woord laagopgeleid schrappen. Marianne Zwagerman zei het treffend: "Je kunt nog zo’n goede accountant zijn, maar als je auto kapot is sta je mooi langs de weg, en wie maakt hem dan?" inderdaad voorzitter: een praktisch opgeleide.
Laten we vanaf nu dat woord ook hier gebruiken: praktisch opgeleid.
Gas
Hier hoef ik vandaag niet heel veel over te zeggen. Gister is er een deal gesloten die breed gedragen is in de regio. De batches worden aangepakt, betaald door Rijk en NAM en de inspecties worden voor hen die willen uitgevoerd. Het lijkt een goede afspraak te zijn: en daar is hard voor geknokt door GS breed, haar voorman, en specifiek door de heer Eikenaar de afgelopen jaren.
En laten we eerlijk wezen voorzitter: wie had dit vorige jaar verwacht?
Laten we de uitwerking van de versterking en de inrichting van het aansturingsmodel afwachten.
En ook hier haal ik een quote van Jan Blokker aan voorzitter: ‘her ergste wat je de meeste mensen kunt aandoen en de Nederlanders in het bijzonder is twijfel zaaien of verwarring scheppen. Wij geloven in het vier sporen beleid: schadeherstel, versterking, toekomstperspectief en het inrichten van het bestuursmodel. Soms is het voor Statenleden lastig te volgen voorzitter. Als je niet beroepsmatig bezig met dit dossier dan is de snelheid soms niet bij te houden.
Toch is er één ding dat als een paal boven het water van Lauwersmeer staat: de Groninger wil veiligheid maar vooral ook voorspelbaarheid en stabiliteit en herstel van schade dat betaald moet worden uit de zak van de veroorzaker.
SODM, KNMI, Mijnraad, tijdelijke mijnraad, 10 tot de 5e, near collapse. Grondsversnelling, contourenkaart, ABCDEFG schades.
Toekomst gasdossier
Wat een nog een aandachtspunt is in het gas dossiers voor het CDA is de continuïteit en de borging van beloften en afspraken. Wat gebeurt er met een nieuw landsbestuur, ik noem het verschil tussen Rutte II en Rutte III. Wij roepen GS op om hiervoor oog te hebben en bij het vastleggen van afspraken hier superscherp op te zijn.
Energietransitie
Parallel aan het gasdossier ontwikkelt zich maatschappelijk, technologisch en economisch de transitie naar duurzame vormen van energie. Een grote sector met een enorme potentie die zeker nu we versneld van het gas weg gaan een vlucht neemt. Neem bijvoorbeeld Boven Pekela waar we proberen om op wijkniveau gaan experimenteren met aardgas loos wonen.
Wat wij zien voorzitter is dat de ruimtelijke inpassing en het ondernemingsmodel wat onder de transitie ligt de pijnpunten zijn. We hebben nu kans om bij de vormgeving onze invloed aan te wenden.
Voorzitter, vanuit de bestuurlijke band krijgen wij signalen dat een aantal gemeenten bezig zijn om via hun bestemmingsplannen dingen in te regelen en vast te leggen. Daar treden wij natuurlijk niet in maar om een enigszins afgestemd en integraal beleid op met name het gebied van ruimtelijke inpassing te maken is het momentum wel daar.
Om een afgestemd, regionaal en integraal beleid op het gebied van ruimtelijke inpassing te maken en te werken aan ondernemingsmodellen die maatschappelijk draagvlak hebben is een nieuwe of herijkte visie in de ogen van het CDA van belang.
Kan GS aangeven of zij dit ook zo zien en of zij dit wil oppakken?
Bereikbaarheid
Zorgen. Ja voorzitter we hebben ok zorgen. En die zitten met name op de Ring Zuid en de Spoorzone Groningen. Zaterdag lazen we dat mevrouw Gräper wakker lag van de Ring. Wij ook voorzitter, die zorg willen we hier toch delen.
Zorgen
Tenslotte voorzitter moet ik constateren dat we onschuld voorbij zijn. In deze nota staat een paragraaf die aangeeft dat we meer beveiliging krijgen. Als één van de weinige provinciale huizen van de democratie kun je hier nog zo ‘in en uit’ en loop je soms zomaar een commissaris tegen het lijf.
Wij vinden de maatregelen (red.) jammer en onderkennen daarbij direct wel de noodzaak. Maar goed: het is zoals het is.
Tenslotte voorzitter: de afgelopen drie jaar zijn er mensen gekomen en gegaan. Sommige maken zich sterk in de Tweede kamer en sommigen zijn ander dingen gaan doen. Vanaf deze plek wil ik nog een woord van dank richten aan de volgend die heeft aangegeven ons te gaan verlaten: De heer Zwertbroek komt de volgende periode niet terug. Ik zou hem graag vanaf deze plek willen bedanken voor de, soms, intensieve samenwerking en het contact de afgelopen jaren.
Voor nu sluit ik af zoals ik de afgelopen drie jaar afsloot: kop d’r veur voorzitter.
Het gesproken woord telt