Algemene Beschouwingen 2021 (november 2020)

LUCTOR ET EMERGO

We leven in – door ons – ongekende tijden. Een wereldwijde pandemie houdt ons in de greep. Alleen al op Schouwen- Duiveland zijn de verpleeg- en verzorgingshuizen De Wieken in Zierikzee, De Duinen in Burgh Haamstede en In ’t Opper getroffen door Corona. Onze gedachten gaan uit naar mensen die geraakt zijn door het virus: zieken, herstellenden, nabestaanden van hen die niet hersteld zijn.

Het coronavirus heeft een enorme impact op allerlei aspecten van de samenleving. Op sociaaleconomisch vlak is de klap hard. Schouwen-Duiveland, dat voor een belangrijk deel bewoond wordt door een vergrijzende bevolkingsgroep en economisch drijft op sectoren die onevenredig hard getroffen zijn zoals het toerisme en de horeca, lijdt. Doordat activiteiten geen doorgang kunnen hebben, treedt er vereenzaming op bij veel mensen.

Verder staat het maatschappelijk middenveld zwaar onder druk. Corona is nietsontziend en raakt alles en iedereen, ook clubs en verenigingen.

Het CDA is ervan overtuigd dat wij als land en gemeente de kracht hebben om dit weer te boven te komen. Dit proces zal een worsteling zijn en het zal een hoge prijs hebben. Wat het CDA betreft gaan we deze prijs gezamenlijk betalen. Omzien naar elkaar is belangrijker dan ooit.

Samen staan we sterk, samen worstelen we en samen zullen we ook weer boven komen: luctor et emergo!

De nu voorliggende begroting stemt ons zeer tevreden. Wat ons betreft mag zelfs gesproken worden van een huzarenstukje. Na de tijdelijke provinciale ondertoezichtstellingonder toezichtstelling een begroting presenteren waarin ruim 70 projecten zijn opgenomen die vorige begroting nog in de lijst ‘niet te honoreren prioriteiten’ stonden, waaronder bijvoorbeeld de brandweerkazerne, is een groot compliment waard voor het college en de ambtenaren. Tegelijkertijd constateren wij dat er voor de komende 10 jaar ruim €20 mln is vrijgemaakt voor stads- en dorpsvisies terwijl er door de raad voor ruim één mln méér aan projecten en plannen is goedgekeurd. Dat is wel een serieus punt van aandacht.

In deze beschouwingen zullen wij ons achtereenvolgens uitspreken over:

• Verkeer
• Omgevingsvisie
• Aanbestedingen
• Wonen
• Zorg
• Right 2 Challenge
• Financiën
• Problematische Schulden
• Bereikbaarheid / Informatievoorziening Gemeente
• Recreatie

WERKEN: VERKEER

Het verkeer en de infrastructuur van Schouwen-Duiveland zijn een permanent punt van aandacht voor het CDA.

Meerdere groepen verkeersdeelnemers komen elkaar tegen op ons mooie eiland. Dit zorgt voor uitdagingen, zoals nadrukkelijk aan de orde komt in ons IVVP en nog concreter in de recent gepresenteerde plannen rondom de parkeerproblematiek en bereikbaarheid van (het centrum) Zierikzee. Navraag naar de in het IVVP jaarlijks toegezegde evaluatie leert dat wij deze evaluatie de laatste jaren niet hebben ontvangen.

Het CDA vindt het belangrijk dat dit wél gebeurt om strak te kunnen blijven monitoren en eventueel bij te sturen waar dat nodig is, zodat we tijdig ontwikkelingen in gang kunnen zetten ter verbetering van zowel de veiligheid als de doorstroming van het verkeer. Wij willen daarom graag een harde toezegging van het college dat wij de evaluatie vanaf nu structureel zullen ontvangen.

Uiteraard verwacht het CDA ook een evaluatie van het huidige kalenderjaar.

WONEN

Omgevingsvisie

Schouwen-Duiveland liep voorop in de ontwikkeling van de OMG, die er – vooruitlopend op de Omgevingswet medio 2022-2023 – dient te komen. Er ontstond een prachtig document, na een schoolvoorbeeld van participatie. Alle benodigde informatie die noodzakelijk is voor een deugdelijke OMG werd hierin verwerkt. Echter, naar het inzicht van het CDA werd de visie vertroebeld door een aantal uitvoeringsaspecten die niet in een visie thuishoren. Het zou ‘slechts’ een kwestie van nauwkeurig schrappen zijn om tot een zuivere visie te komen. In de beperking toont zich de meester. Overeengekomen werd om stapsgewijs de OMG in blokken met elkaar vast te stellen. Midden in dit traject werd deze ontwikkeling echter eenzijdig stilgelegd. Op zich geen man overboord, de verzamelde informatie is natuurlijk niet verdwenen, maar wel dit is wel jammer. Jammer van het momentum met name.

Het CDA roept het college op om het traject snel weer in gang te zetten, zodat er op korte termijn een voldragen OMG ontstaat. De raad heeft er – in haar huidige samenstelling – al heel veel tijd en energie in zitten. Het zou een gemiste kans zijn als een nieuwe samenstelling van de raad zich dit dossier weer opnieuw eigen moet gaan maken. Het moment lig in deze periode wat het CDA betreft.

Aanbestedingen

Bij een aantal forse projecten bekroop het CDA het gevoel dat de gemeente de controle kwijt is op het traject van aanbesteding tot realisatie. Zo is er bijvoorbeeld de derde fase van Buzee, de Zuidwellebrug en de groenvoorziening. In deze onzekere tijden, ook op financieel gebied, verdient dit onze volledige aandacht. Het CDA heeft voor dit moment geen concrete actie voor ogen, maar vraagt het college om dit gevoel van urgentie ter harte te nemen.

Wonen

Om op de woningmarkt kansen te creëren voor jongeren is een voor hen betaalbaar woonaanbod een vereiste. Door een passend woonaanbod voor ouderen te faciliteren, ontstaat er doorstroming op de markt. Dit past binnen de huidige woonvisie. We zien op dit moment echter nog te weinig initiatieven die van de grond komen.

Het bouwen van nieuwe, grondgebonden woningen staat in het kader van de woonvisie onder druk. Met de modellen van een vergrijzende bevolkingssamenstelling en krimpscenario’s voor onze regio zou er op de lange termijn geen behoefte zijn aan grondgebonden woningen. Is dit wel zo? Als we de discussie in Den Haag volgen, horen we steeds meer signalen dat het COVID-19-virus ook van invloed is op onze woonbehoefte en ons vestigingsgedrag. Er komen steeds meer signalen dat er juist ‘in de regio’, zoals dat zo mooi heet, gebouwd moet worden. Mensen werken vaker thuis, reisafstanden werken in mindere mate drempelverhogend en mensen kunnen zich daardoor vestigen buiten het randstedelijk gebied. Omliggende gemeenten zien we deze kans aanpakken.

Ziet het college in onze gemeente ook kansen om nieuwe vestigers aan te trekken? Door een meer evenwichtige bevolkingsopbouw vlakken we immers de alsmaar stijgende vergrijzing op Schouwen-Duiveland af. We vragen het college hierover in overleg te gaan met de provincie en na te gaan welke kansen zij zien als het hierom gaat. Ook vragen we het college hierbij de bereikbaarheid van Schouwen-Duiveland via de N59 nog eens onder de aandacht te brengen bij de provincie. Als het over het thema wonen gaat, denken wij ook aan het door het CDA geïnitieerde isolatiefonds. Onlangs hebben we kunnen vernemen van het college dat dit fonds inmiddels goed gebruikt wordt. Zo dragen ook particulieren hun steentje bij in de energiedoelstelling. Het CDA zal deze regeling uiteraard nauwlettend volgen en waar nodig bijstellingen voorstellen om de effectiviteit van dit fonds te vergroten. Tevens willen we de energiekloof nogmaals onder de aandacht brengen. Besparen op energie vraagt investering en niet iedereen kan dit betalen. Met name in de warmtetransitie moeten we hier als lokale overheid oog hebben voor de huishouden met een krappe beurs.

Behoud van de kwaliteit van zorg met minder middelen of kosten

Allereerst dank voor de uitvoering van de CDA-motie Infographic Sociaal Domein die op inzichtelijke wijze de forse overschrijdingen van WMO laat zien. Het CDA zet in op care (een goede leefomgeving) om dure zorgkosten te voorkomen. We willen de kwaliteit van zorg behouden, maar met minder kosten. Het blijkt dat 80% van de ouderen graag zo lang mogelijk thuis of in de eigen omgeving blijft wonen.

Passende huisvesting zorgt ervoor dat zij zich prettig en onafhankelijk voelen en dat zij zich onderdeel van onze samenleving blijven voelen. In de kern van Bruinisse, dichtbij alle voorzieningen, worden passende woningen voor de derde levensfase gebouwd. De woningen zijn voorzien van een zorggeschikte badkamer, slimme lichtschakelaars, een nachtroute en een tablet met eenvoudige bediening en services met dienst- en hulpverleners. Deze woningen zijn 24/7 verbonden met een service- en zorgplatform. Bij de behandeling van de woonvisie zal het CDA verder ingaan op de noodzaak van een divers woonaanbod in een derde levensfase.

Naast WMO hebben we bij jeugdzorg ook te maken met een forse overschrijding. Het CDA wil zich in eerste instantie richten op de samenwerking met de sociale basis centraal, zoals de samenwerking met kinderopvang, het onderwijs, de jeugdgezondheidszorg, sportverenigingen en andere instanties. Vertrekpunt is wat ons betreft: lokaal staat centraal. Met als richtlijn: gewoon als het kan, speciaal als het moet. Zo floreert niet ieder kind in een reguliere setting en biedt de BSO+ een veilige plek voor kinderen met complexe zorg- en gedragsvragen. Het CDA is ongerust over het voortbestaan van deze specifieke opvang, omdat er als gevolg van onder andere COVID-19 minder aanmeldingen zijn.

Evaluatie en beleid R2C

CDA-motie (2018) Experiment samen voor buurtrechten (Right to Challenge) Het CDA is benieuwd naar de evaluatie van twee initiatieven (Sirjansland en groenonderhoud industrieterreinindustieterrein Renesse), voortkomend uit de CDA R2C. Inmiddels zijn we twee jaar verder en zijn we benieuwd naar opgedane ervaringen op uitvoering en ondersteuning. Wij kijken uit naar een vervolgstap in de vorm van een nota initiavenbeleid, wijze van toekenning van budget en inzet van bijvoorbeeld een initiatievenmakelaar.

BESTUUR EN BURGERZAKEN

Financiën

In het afgelopen jaar is door het college veel werk verzet om te komen tot een sluitende meerjarenbegroting. Vorig jaar diende het CDA een amendement in tot aanscherping van de bestuursopdracht financiële tekorten in het sociaal domein. Conform dit amendement is een werkgroep opgericht om de tekorten te lokaliseren en terug te dringen waar dit mogelijk is. Dit heeft geresulteerd in een organisatiebrede aanpak om extra budgettaire ruimte te creëren. We kennen inmiddels allemaal de uitkomst hiervan en het resultaat ligt in een sluitende meerjarenbegroting voor ons. Complimenten daarvoor aan het college, met het verzoek deze over te brengen aan de organisatie. 

Kijkend naar de toekomst moeten we lessen uit het verleden toepassen om herhaling van kostenoverschrijdingen in het sociaal domein te voorkomen. Op dit moment zijn er kostenoverschrijdingen binnen het WMO-beleidsveld. Een vraag aan het college is daarom: is het actieplan dat daarvoor opgesteld wordt voldoende? Wanneer denkt het college hiervan de eerste resultaten te realiseren en zijn alle kostenoverschrijdingen in beeld, of kan er nog een onwelkome verrassing van nagekomen kosten volgen zoals we dit bij de Jeugdhulp hebben gezien? 

Sociaal domein: de inwoner centraal 

De impact van de maatschappelijke resultaten moet zichtbaar gemaakt worden. Inwoners op een directe manier betrekken bij het evalueren van de maatschappelijke resultaten vindt het CDA voorwaardelijk. 

Wees daarbij richting de inwoners duidelijk over welke gegevens verzameld worden, wanneer dit teruggekoppeld wordt en of zij in het hele proces worden betrokken. Voorkom dat er alleen gesproken wordt met mensen die je vaak treft. Ga op zoek naar in co-creatie met onze inwoners. Een mooi voorbeeld van hoe dit kan, is het Inclusie lab. Hier gaan ambtenaren, externe organisaties, inwoners en specifieke doelgroepen met elkaar in gesprek, waardoor een belangrijk netwerk ontstaat. Het is een mooie manier om met specifieke doelgroepen te spreken zonder vooraf alles beleidsmatig voor te stellen. Onze motie Beleid Diversiteit (2018) leent zich uitstekend om in co-creatie tot een invulling van het beleid te komen. 

Problematische schulden 

Vorig jaar al besteedde het CDA aandacht aan het onderwerp Problematische Schulden. Een motie die erop gericht is om in samenwerking met het bedrijfsleven een plan van aanpak op te stellen, werd aangenomen. Met de uitvoering hiervan werd een begin gemaakt, toen het coronavirus zich aandiende. De startbijeenkomst moest worden afgezegd. Het is, zo blijkt nu, een dubbele tegenslag. Naast het afzeggen van de bijeenkomst, werd de noodzaak om te komen tot een krachtige en effectieve aanpak en preventie van problematische schulden als gevolg van corona alleen maar groter. Het CDA komt daarom met een initiatief dat ervoor zorgt dat we actief aan de slag gaan met het voorkomen en oplossen van problematische schulden. 

Informatievoorziening en gemeentelijke toegang 

Uitgangspunt is dat iedereen die een aanvraag wil indienen dit ook kan doen, met of zonder hulp. Om iedereen toegang te geven tot informatie, helpt een toelichting op de website burgers om te weten waar zij terecht kunnen wanneer zij niet beschikken over een computer of wanneer zij niet vertrouwd zijn met het werken op een computer, scanner of internet. 

Wat betreft het CDA moet dit ten tijde van COVID-19 dit extra gemonitord worden, omdat (fysieke) hulp of ondersteuning niet mogelijk is. Obstakels die er op dit vlak zijn voor ouderen, laaggeletterden, anderstaligen en visueel beperkte mensen dienen weggenomen te worden. Het CDA heeft in 2019 aandacht gevraagd voor de gemeentelijke communicatie met een oproep om in haar taalgebruik rekening te houden met de lezer. 

VERBLIJVEN 

Recreatie 

Onlangs is de discussie over grootschalige recreatieprojecten nog onderdeel van de beraadslaging geweest. Met een stop op grootschalige ontwikkeling kunnen we de rust, de ruimte en de natuur op Schouwen-Duiveland in ere houden. Laten we echter niet vergeten dat de minder grote recreatiebedrijven relatief gezien een grote ontwikkeling moeten realiseren. Een recreatief aanbod realiseren dat passend is bij deze tijd, is voor veel familiebedrijven geen kleinigheid en bemoeilijkt vaak bedrijfsovernames en ontwikkeling. De grote investeringen die hiermee gepaard gaan worden draaglijker als men recreatie-eenheden kan uitspreiden over meerdere eigenaren die deelnemen in de exploitatie: het zogenoemde uitponden. 

Een financiële impuls voor de economie van Schouwen-Duiveland. Op vragen die het CDA hierover gesteld heeft, is het antwoord gekomen dat dit nog uitgewerkt wordt en opgenomen zal worden in een raadsvoorstel dat later behandeld wordt. Het CDA wil het college meegeven dat hierbij het voortbestaanvoorbestaan van familiebedrijven in de recreatiesector mogelijk in het geding is. 

TOT SLOT... 

Een sluitende begroting, nogmaals, een prestatie van formaat, zeker in deze tijden. Deze tijden, waarin het juist belangrijk is om als gemeente een actief verbindende rol te hebben. Dat moet de boodschap en de basis van al ons gemeentelijk handelen zijn: omzien naar elkaar, samen staan we sterk en alleen samen komen we in betere tijden. Zoals Paulus zei in 1 Thessalonicenzen 5: “Blijf elkaar daarom moed inspreken en blijf elkaar helpen."

Wij danken het college en ambtenaren voor het opstellen van deze begroting en wensen een ieder alle goeds, kracht en bovenal goede gezondheid.