Verkiezingsprogramma

Het CDA is er trots op dat we in Leiden oog hebben voor elkaar. In verenigingen, op school en via betaald of vrijwillig werk investeren we in elkaar. De overheid geeft steun aan wie niet op eigen kracht of met de hulp van zijn of haar sociale netwerk zijn weg kan vinden. We willen dat iedereen mee kan doen, bij voorkeur met een baan.

• Het CDA wil een einde aan de aanbesteding in het sociaal domein. De zorg is geen markt.
• Het CDA wil dat er meer ondersteuning komt voor vrijwilligerswerk, bijvoorbeeld door het aanbieden van laagdrempelige ondersteuning. 
• De jeugdzorg is geen markt. Het CDA wil daarom een beperkt aantal aanbieders, scherper sturen op onnodige kosten en een maximum aan de winst die bedrijven mogen maken.
• Het CDA wil dat meer jongeren en studenten gaan werken en/of vrijwilliger worden in de Leidse (ouderen)zorg. Om dit doel te bereiken wil het CDA een campagne (samen met onderwijsinstellingen en studentenverenigingen) in 2023 starten.
• In Leiden is het aantal indicaties voor jeugdzorg zeer fors gestegen door een toenemende vraag naar ambulante (lichte) zorgvormen. Specialistische, duurdere, hulp dreigt daarmee in het gedrang te komen. Met name de kinderen en jongeren met zwaardere problemen in de knel. Het CDA wil voorkomen dat specialistische jeugdzorg het kind van de rekening wordt in Leiden en omgeving. Het CDA wil dan ook de komende raadsperiode benutten om meer specialistische jeugdzorg naar Leiden (en de regio) te halen.
• De wijkteams zijn de oren en ogen in de buurt. Het CDA wil dat zij voldoende ruimte krijgen om ook echt de wijk in te gaan. Zo kunnen de teams ook vroegtijdig problemen signaleren en een oplossing voorstellen. 
• Buurthuizen zijn een vitaal onderdeel van de wijk. Het CDA wil ze ook graag behouden en slimmer benutten, bijvoorbeeld door er meerdere organisaties en zorgverleners een thuis te bieden.
• Het CDA wil een uitgebreid onderzoek laten doen naar de effectiviteit van het Leidse welzijnswerk. Waar onnodige overlap plaatsvindt moet dat worden aangepakt. Het doel moet zijn om het welzijnswerk voor langere tijd (financieel) stabiel te houden
• Wij willen dat de gemeente meer investeert in dagbestedingsfaciliteiten. In Leiden moeten er nieuwe ruimtes komen waar bijvoorbeeld dementerende ouderen naar toe kunnen om mantelzorgers te ontlasten.
• Mantelzorgers doen werk van onschatbare waarde. Op initiatief van het CDA werd al eerder een parkeervergunning voor mantelzorgers ingesteld. Omdat we mantelzorgers niet op onnodige kosten willen jagen schrappen we de wijzigingskosten.
• De aanpak van schulden moet worden geïntensiveerd, onder andere door de samenwerking met vrijwilligersorganisaties als Schuldhulpmaatje te versterken.
• Elk kind moet kunnen sporten, mee kunnen op schoolreis of muziekles kunnen volgen. Daarom wil het CDA Leiden initiatieven zoals het jeugdsport- en cultuurfonds en de Stichting Leergeld Leiden behouden
• Leiden biedt als Stad van Vluchtelingen een veilig thuis voor wie dat in zijn of haar eigen land niet meer kan vinden. Onze verplichtingen voor de huisvesting van statushouders komen we na, waarbij we streven naar spreiding over de wijken van de stad.

Verenigingen en clubs zijn het cement van de stad. Duizenden vrijwilligers zetten zich dagelijks in voor een levendige en veilige stad. Van schouwburg tot jeugdtheaterschool, in kerken, wijk- en studentenverenigingen, in het ouderenwerk en op de sportclubs. 

Sport zorgt niet alleen voor een goede gezondheid, maar het verbindt ook mensen. Daarom verdient de sport grote prioriteit. Dat betekent: meer ruimte voor verenigingen en initiatief en minder beperkende regels

• Verenigingen zijn het hart van onze wij-samenleving. Zij vervullen uit zichzelf tal van taken, waar de gemeente niet naar om hoeft te zien. Daarom willen wij hen de erkenning geven die ze verdienen. Ze worden altijd als eerste, proactief betrokken bij besluitvorming die hen aangaat. Ook hier geldt: de gemeente er voor de verenigingen en haar leden is, niet andersom
• We stimuleren samenwerking tussen verenigingen en instellingen, bijvoorbeeld via multifunctionele accommodaties en verruimen de regels voor het multifunctioneel gebruik van voorzieningen.
• Verenigingen die zelf het beheer en onderhoud van hun locatie willen overnemen van de gemeente krijgen daarvoor de ruimte.
• Het CDA wil het huidige aantal vierkante meters voor sport vergroten, dat kan bijvoorbeeld ook door de realisatie van kleinschalige sportvoorzieningen in wijken en buurten, zoals outdoor fitness , padelcourts en Cruyff courts.
• We investeren in onze kantines, kleedkamers & sportvelden. Het CDA stopt met de "zesjescultuur" die de gemeente hanteert voor onze sportaccommodaties. 
• Voetbal Vitaal wordt in ere hersteld en uitgebreid naar de andere Leidse sportverenigingen. Dit betekent dat de gemeente (voetbal)verenigingendie te kampen hebben met krimpende ledenaantallen ondersteunt en waar nodig actief stimuleert om nauwer samen te werken. Zo maken we de Leidse sportwereld toekomstbestendig.
• Sport en het verenigingsleven horen voor het CDA in de wijk. Bij de bouw van nieuwe huizen wordt ook gekeken naar voldoende ruimte voor (buiten) sportactiviteiten, instellingen en verenigingen zodat een wijk niet alleen een plek is om te wonen, maar ook om samen te komen.

Het stadsbeeld van Leiden is een stad midden in het Groene Hart met van oudsher een lage skyline. Door het plaatsen van hoogbouw wordt die skyline ingrijpend veranderd. We willen meer woningen bouwen, maar wel met respect voor de leefomgeving.

• Dat betekent minder grootschalige hoogbouw met onbetaalbare appartementen en studio’s, maar duurzame en energiezuinige woningen die bijdragen aan de doorstroom op de woningmarkt zoals buurtzorghuizen, seniorenappartementen, moderne hofjes en betaalbare eengezinswoningen. Zo gaan we ook scheefhuur tegen.
• Ruim 3500 Leidse ouderen geven aan een andere of aangepaste woning of woonvorm te willen. Het CDA wil daarom kleinschalige, collectieve woonvormen voor ouderen stimuleren, bijvoorbeeld door tijdelijke garantstellingen. Wanneer ouderen kunnen doorstromen naar een nieuwe (zorg)woning ontstaat er weer ruimte op de woningmarkt. 
• Het aantal studenten groeit. Ook voor hen moet er een plaats zijn in Leiden en de regio. Nieuwe studentenwoningen worden zoveel mogelijk gebouwd met een fusie. Dat versterkt de sociale cohesie. 
• Het CDA wil de kansen op de woningmarkt voor mensen die graag in Leiden willen blijven wonen verbeteren.Daarom willen we dat Leiden samen met de buurgemeenten tot een systeem komt waarbij voor nieuwbouwprojecten een voorrangsregeling geldt voor mensen die al in Leiden of de regio wonen.
• Het CDA houdt vast aan de afgesproken norm van 20% sociale huurwoningen.
• Het gaat niet alleen om méér bouwen, het gaat ook om goed wonen met respect voor de omgeving. Elk gebied van de stad vraagt om een eigen aanpak. En in onze stad beschermen we uiteraard historische gevels en interieurs.
• Een huis is meer dan een stapel stenen. Bij elk woningbouwproject wordt gezorgd voor voldoende groen, aangename en veilige loop- en verblijfsruimte, fiets- en/of autoparkeerplekken en kleinschalige sport- en ontmoetingsfaciliteiten
• Het CDA zet in op een stevige aanpak van huisjesmelkers. .Verhuur van kamers/verkamering blijft op beperkte schaal mogelijk. De gemeente geeft daartoe vergunningen uit. Voor alle andere woningen geldt een zelfbewoningsplicht.
• Het CDA ziet binnen de stadsgrenzen nog ruimte voor extra woningen in bijvoorbeeld:

1. Indien er een betere locatie wordt gevonden, het verplaatsen van de milieustraat en werkplaats van Stedelijk Beheer vanaf industrieterrein De Waard naar de rand van de stad of in samenwerking met een buurgemeente naar elders;
2. Huidige locatie Stadsparkeerplan Leiden, indien in de regio/aan de rand van de stad een nieuwe P+R locatie kan worden gerealiseerd
3. Verkleining van het kernwinkelgebied;
4. Meer mogelijkheden voor wonen boven winkels in de binnenstad
5. Leegstaande panden versneld ombouwen en vrij maken voor woningbouw, zoals de Grote Vink nabij de Stevenshof.

Onafhankelijk van onze inhoudelijke mening, vindt het CDA de gang van zaken rondom woontoren LEAD en het Roomburgerpark absolute dieptepunten. Zo gaan we niet met elkaar om in de stad. De gemeente is er voor de Leidenaar, niet andersom. Niets voor niets geeft 35% van de Leidenaren aan zich onvoldoende gehoord te voelen door de gemeente. Dat moet anders, dat moet beter

Maar participeren is ook niet zomaar meebuigen met elke wind. De hardste schreeuwer heeft niet altijd gelijk. Het is ook durven staan voor het bredere belang van de stad en daarvoor gedeelde grond vinden. En dat betekent ook: keuzes durven verdedigen en uitleggen. Daarbij staat voorop dat in een gezonde lokale democratie het debat over inhoud scherp mag worden gevoerd, maar altijd met respect voor elkaar

• Het begint met waarden en normen. Niet alleen bij hoe we met elkaar omgaan, maar ook hoe het gemeentebestuur met de inwoners van de stad omgaat en nieuwe plannen ontwikkelt. Durven luisteren, respect voor elkaar en een open houding zijn daarbij van belang. We spreken samen met de stad betere participatiespelregels af.
• Participatie is niet alleen maar inspraak, maar ook inzicht tonen in het proces en de afwegingen die gemaakt worden. De gemeente maakt bij alle keuzes de belangenafweging inzichtelijk. Bij besluiten die de leefomgeving van mensen raken, worden buurtbewoners en wijkverenigingen pro-actief en van tevoren betrokken, bijvoorbeeld door het doen van gezamenlijk onderzoek.
• De gemeente heeft niet altijd alle oplossingen. Politici ook niet. Bij grote vraagstukken in en rond de stad, zoals grote projecten en onderwerpen als klimaatmaatregelen en bereikbaarheid richt de gemeente pro-actief een burgerberaad in. Dit overleg wordt aan het begin van het proces betrokken en geeft vervolgens een zwaarwegend advies aan de gemeenteraad.
• We zijn geen voorstander van referenda. Wij kiezen voor een ‘right to challenge’ waarbij verenigingen, wijken en burgers de mogelijkheid hebben een alternatief voorstel in te dienen. Wanneer 1000 Leidenaren het voorstel steunen, dient de gemeente ondersteuning te bieden bij verdere uitwerking van het voorstel en dit mee te wegen in de besluitvorming.
• Met deze voorstellen zorgen we voor een stad waarin we écht samenwerken en naar elkaar luisteren. Voor wie uiteindelijk toch vastloopt in gemeentelijke procedures of zich onvoldoende gehoord voelt, moet er een gemeentelijke ombudsman komen. De gemeentelijke ombudsman doet onderzoek en geeft een zwaarwegend advies aan het stadsbestuur.

We staan voor de gezamenlijke opgave om de effecten van klimaatverandering te beperken. Daarom moet duurzaamheid telkens mede onderdeel zijn van al onze afwegingen. Daarbij maken we eerlijke keuzes en zorgen we dat iedereen mee kan doen.

• Een duurzame stad vraagt om betere keuzes waarbij we de rekening eerlijk verdelen. Daarom wil het CDA het geld voor duurzaamheid primair inzetten om sociale woningbouw te isoleren en te voorzien van zonnepanelen zodat de energierekening van de mensen met de laagste inkomsten relatief het meest daalt. Daarnaast zorgen we voor een lagere energierekening voor de Leidse verenigingen door versneld zonnepanelen op daken van hun accommodaties te leggen en waar mogelijk de panden te isoleren. 
• Slim verduurzamen in Leiden vereist maatwerk. Nieuwe woningen krijgen geen gasaansluiting meer. Het CDA wil voorlopig geen hele wijken meer aardgasvrij verklaren. Dat is zonde van bestaande, goede infrastructuur en leidt tot onnodig hoge kosten voor de bewoners. De aardgasinfrastructuur blijft daarom aanwezig tot dat deze gebruikt kan worden voor waterstof óf duidelijk is aangetoond dat waterstof geen verantwoorde vervanger is. De focus moet liggen op hybride oplossingen en isolatie. 
• De energietransitie vraagt een breed gedragen aanpak. De gemeente blijft daarom wijkiniatieven actief steunen
• Het wordt de komende jaren minder vanzelfsprekend dat consumenten hun opgewekte zonnestroom altijd kunnen terugleveren. Het CDA wil voorkomen dat de energietransitie in Leiden tot stilstand komt. Het CDA wil daarom dat de gemeente zich inzet bij de netbeheerder voor het versneld verzwaren van het stroomnet en het stimuleren van thuisaccu’s.
• Bij renovatie van woningen, scholen, wijkgebouwen of sportgebouwen wordt het uitgangspunt om ten minste twee energielabelstappen vooruit te gaan, tenzij het gebouw al over label A of B beschikt
• Leiden loopt achter bij bij de realisatie van openbare laadpalen. Voor elektrische auto’s zijn er in 2021 390 palen. Het CDA wil dat het aantal openbare oplaadpunten voor elektrische auto’s, maar ook voor fietsen in de komende jaren minimaal stijgt tot 1500.

De stad maken we samen. De keuzes die het stadsbestuur maakt hebben vaak direct effect op ons dagelijks leven. Keuzes over de toekomst van Leiden wil het CDA dan ook met inwoners, verenigingen, ondernemers en instellingen samen maken. Niet alleen over de kleur van de glijbaan en de planten op het kruispunt, maar over het plan en de afwegingen. Participatie is meer dan een plan bedenken, een inspraaktraject starten, reacties afwachten en daar dan niets of nauwelijks iets mee doen. Dat lossen we overigens niet altijd op met nieuwe structuren. Het gaat vooral ook om cultuur.

Het CDA staat voor een eerlijke en open bestuurscultuur: de gezamenlijke waarden en normen waarop we elkaar in de politiek willen kunnen aanspreken leggen we vast in een raadsbreed bestuursakkoord. De belangrijkste acties voor de komende vier jaar leggen we niet vast in een dik coalitieakkoord waar niet meer over gediscussieerd kan worden, maar in een kort beleidsakkoord op hoofdlijnen. Het debat vindt plaats in de gemeenteraad.

• Leiden moet een veilige plek  zijn. Voor iedereen. Waar we fatsoenlijk omgaan met elkaars eigendommen en hufterigheid niet wordt getolereerd.
• In Leiden moet duidelijk zijn dat onbeschoft gedrag, intimidatie, discriminatie en criminaliteit niet loont. Het CDA zet in op betere handhaving door het verhogen van het aantal BOA’s.
• Er moet intensiever worden samengewerkt in de Leidse regio. Wij zijn daarom voor een fusie met de omliggende gemeenten: Leiderdorp, Voorschoten, Oegstgeest en Zoeterwoude. Met deze gemeenten werken we al heel veel samen. Zo staan we samen sterker, met méér democratische legitimiteit, en kunnen we de gezamenlijke uitdagingen op het gebied van wonen, bereikbaarheid, bedrijvigheid, klimaatadaptatie, energietransitie en ruimtelijke ontwikkeling van stad en regio beter aanpakken.
• Het CDA wil geen coffeeshops in de buurt van scholen en speeltuinen. Het CDA wil dat de straathandel in drugs structureel wordt aangepakt.
• Lachgas is niet onschuldig en het gebruik ervan leidt vaak tot overlast. Daarom wil het CDA een blijvend lachgasverbod in Leiden.
• Het CDA wil blijvende aandacht voor de aanpak van georganiseerde criminaliteit (ondermijning). De gemeente moet op dit gebied haar regierol op veiligheid stevig oppakken. Ook de aanpak van jeugdcriminaliteit, radicalisering en woonoverlast verdienen een sterke sturende en coördinerende rol van de gemeente.
• Het CDA wil een goede en snelle opvang in geval van huiselijk geweld. Lange wachtlijsten bij Veilig Thuis zijn onacceptabel.
• Aan een veilige stad kunnen alle inwoners een bijdrage leveren. Wij betrekken de inwoners van Leiden, volgen hun meldingen pro-actief op en steunen burgerinitiatieven die de veiligheid en leefbaarheid in de wijken vergroten. De wijkagent fungeert hierbij als spin in het web

• De binnenstad wordt autoluw. Mede op initiatief van het CDA zijn er goede parkeergarages gerealiseerd aan de randen van de binnenstad. Voor bewoners blijft er parkeergelegenheid nabij hun huis. Ook blijven er ruim voldoende parkeersplaatsen voor mindervaliden beschikbaar. Bezoekers kunnen parkeren in een van de garages of aan de randen van de stad op P+R terreinen, ook met het bezoekerstarief. Op marktdagen is het kernwinkelgebied echt autovrij.
• Betaald parkeren wordt in Leiden niet verder uitgebreid 
• In de woonwijken blijven voldoende parkeerplaatsen voor bewoners en gasten beschikbaar

Een duurzame stad is ook een schone stad. Onze openbare ruimte is het visitekaartje van de stad. Leidenaren zijn trots op Leiden, maar vinden dat het onderhoud van de openbare ruimte echt beter kan. Daarom wil het CDA intensiever onderhoud en snelle aanpak van problemen, zowel in de binnenstad als in de wijken.

• Meer ondergrondse containers en het vaker legen daarvan helpen daarbij. De handhaving op foutgeparkeerde fietsen en weesfietsen wordt versterkt. Wie vervuilt, draait op voor de schade.
• Het CDA wil dat er per wijk een groenplan wordt ontwikkeld, samen met bewoners, bedrijven en verenigingen. In plan nemen we ook kleinschalige sportvoorzieningen mee. Zo worden wijken leefbaarder, sportiever en blijven ze koel tijdens het steeds warmere weer.
• Het CDA steunt groene initiatieven in wijken en straten. Bewoners die zelf aangeven (een deel) van de inrichting en het onderhoud van het groen te willen oppakken, krijgen daarvoor steun en medewerking vanuit de gemeente.
• De Leidse parken en speeltuinen zijn dé plekken in de stad om even te ontspannen. We maken er ook steeds intensiever gebruik van. Soms leidde dit tot problemen met direct omwonenden. Het CDA wil daarom dat gemeente gebruiksafspraken met alle betrokkenen maakt om toekomstige overlast te voorkomen.
• Het CDA is trots op het Singelpark. Het succes van het Singelpark verdient navolging, daarom wil het CDA dat de gemeente in nauwe samenwerking met natuur- en bewonersorganisaties meer groene wandelroutes rond het Leidse water gaat realiseren.
• De Oostvlietpolder wordt een groen polderpark met ruimte voor sport en recreatie.
• Leiden is een echte waterstad waarvan de potentie tot nu toe onderbenut blijft. Dat veranderen we door met ondernemers op en rond het water, wijkverenigingen, waterschap en provincie een Blue Deal te sluiten. Daarin maken we afspraken over slimmer, schoner en veiliger gebruik van het water. Er komt meer bevoorrading via het water en we realiseren veilige zwemplekken.
• De fiets is het meest populaire vervoermiddel in Leiden.Op marktdagen en bij evenementen wil het CDA daarom tijdelijke fietsenstallingen en betere handhaving. In die stallingen komt voldoende ruimte voor elektrische (bak-)fietsen
• Voor het CDA is het van groot belang dat kinderen veilig kunnen spelen.Een maximumsnelheid van 30 km p/u wordt de norm in de stad. Op de woonerven houden we vast aan 15 km p/u. Alleen op de doorgaande wegen blijft de maximumsnelheid 50 km p/u.
• Het CDA wil in samenwerking met de scholen werken aan het verbeteren van de verkeersveiligheid. Dat betekent overal een schoolzone (max 15 km p/u), het ontmoedigen van het halen en brengen per auto en zo nodig extra handhaving tijdens de haal- en brengtijden.
• Het CDA wil steeds meer straten inrichten als fietsstraat, waar de auto te gast is. Daarom wil het CDA in ieder geval straten rondom scholen maar ook de Steenstraat en Noordeinde inrichten als fietsstraat waar de auto te gast is. Nadat een deel van de bussen uit de Breestraat naar de Hooigracht is verplaatst, wordt ook de Breestraat een fietsstraat.
• Het CDA wil geen doorgaand verkeer door het kernwinkelgebied anders dan openbaar vervoer en leveranciers. De altijd drukke Breestraat blijft ook ‘s avonds en ‘s nachts gesloten voor auto’s. Om gevaarlijke situaties te voorkomen gaan we met ondernemers in gesprek over bloktijden voor leveringen.
• Leiden staat op plaats vier van steden met meeste vertraging in het verkeer. Daarom moet autoverkeer in de binnenstad geen doorgaand verkeer zijn, maar slechts bestemmingsverkeer. Doorgaand verkeer moet buiten de singels gehouden worden. Daarom blijft het CDA inzetten op een betere verbinding aan de oostzijde van Leiden.
• De binnenstad wordt autoluw. Mede op initiatief van het CDA zijn er goede parkeergarages gerealiseerd aan de randen van de binnenstad. Voor bewoners blijft er parkeergelegenheid nabij hun huis. Ook blijven er ruim voldoende parkeersplaatsen voor mindervaliden beschikbaar. Op marktdagen is het kernwinkelgebied echt autovrij.
• Het busstation blijft aan de stadszijde en moet veiliger en overzichtelijk worden.
• Leiden heeft een sleutelpositie in de Randstad. Daarom wil het CDA het hoogwaardig openbaar vervoer uitbreiden. Voor de langere termijn moet Leiden zich inspannen voor een aansluiting op het Randstadrailnetwerk met een route naar Zoetermeer en een aansluiting naar Valkenburg en de kust. Dat biedt ook kansen voor woningbouw en studentenhuisvesting in de regio. Het CDA wil dat Leiden zich blijft inspannen voor een verdubbeling van het spoor tussen Leiden en Utrecht en extra stations bij Roomburg - Zoeterwoude en Leiden Merenwijk-Poelgeest.

In de afgelopen jaren is het gemeentebestuur regelmatig gewaarschuwd dat het de financiën beter onder controle moet krijgen. Op dit moment geven we structureel meer uit dan er binnenkomt. Dat is niet houdbaar. Bovendien zijn de gemeentelijke lasten in Leiden al erg hoog. Het CDA wil dat dat anders en beter wordt: het CDA wil dat de gemeente beter laat zien dat het extra geld ook nuttig is besteed.

• We kunnen de Leidenaren niet opzadelen met een torenhoge schuld. Het CDA maakt daarom andere keuzes. Een nieuw stadsbestuur gaat daarom samen met de stad aan de slag om de begroting op orde te brengen. Daarbij moeten we met elkaar ook kritisch naar de grootte en hoogte van de subsidies durven kijken.
• Wat de inkomsten van de gemeente betreft wil het CDA de komende vier jaar de lokale belastingdruk maximaal trendmatig laten stijgen (inflatiecorrectie): dat betekent dus geen extra verhoging van de lokale belastingen
• Het CDA pleit voor een aanpak waarin de gemeentelijke belastingen in samenhang worden bekeken: onroerende-zaakbelasting, parkeerbelasting, rioolheffing en afvalstoffenheffing. Voor het CDA is het belangrijk dat die laatste twee vormen (parkeren, riool/afvalstoffen) direct worden ingezet voor de doelen waarvoor ze zijn ingesteld: kostendekkend en niet hoger
• Het CDA wil dat er kritisch gekeken wordt naar uitgaven in verschillende domeinen zoals zorg en cultuur. Wanneer naar draagkracht kan worden bijgedragen, stimuleert het CDA dat. 
• Bij het maken van keuzes staan de volgende criteria centraal:

1. Er altijd sprake is van een meerjarig sluitende begroting;
2. Dat structurele lasten worden gedekt met structurele middelen;
3. Binnen de begroting een deel van de middelen beschikbaar blijft voor onverwachte tegenvallers;
4. Dat bij investeringen in de stad, de daarmee samenhangende beheerskosten en of onderhoudskosten direct in de begroting worden verwerkt (en niet op de lange termijn geschoven);
5. Mee- en tegenvallers in eerste instantie binnen de bestaande programma’s worden opgevangen;
6. Het weerstandsvermogen voldoende is en binnen de gemeente een sterk risicomanagement wordt gevoerd en er één risicoreserve komt voor de hele gemeente.

Het CDA staat achter de Leidse ondernemers. Zij zorgen voor werkgelegenheid, leiden nieuwe talenten op, trekken bezoekers naar onze stad en sponsoren onze verenigingen. We zien dat de regionale centrumfunctie van Leiden altijd onder druk staat. Dat raakt ondernemers. Een bruisende stad kan niet zonder ondernemers.

Het CDA wil dat uitkeringen gericht moeten zijn op de reïntegratie van mensen op de arbeidsmarkt of in de samenleving. Dit geeft zekerheid en vertrouwen. Daarom zijn we voorstander van de basisbaan voor mensen die al langer van drie jaar in een uitkeringssituatie zitten. Een uitkering wordt dan een re-integratiebudget waarbij begeleiding, leren en werken worden gecombineerd. De sociale werkbedrijven spelen daarbij een belangrijke rol.

• Daarom moet de gemeente werken aan lagere lasten, een goed bereikbare, schone stad en een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt
• Wat het CDA betreft winkelen we zoveel mogelijk in de binnenstad en de wijkwinkelcentra. Daarom zijn terughoudend met detailhandel op bedrijventerreinen, het Bio Science Park en in het Stationsgebied
• Het CDA kiest voor een combinatie van detailhandel, cultuur (bv. bibliotheek), horeca en wonen in het voormalige V&D gebouw aan de Aalmarkt.
• Om de economische kracht van de stad te versterken moet het BioSciencepark zich verder kunnen ontwikkelen. Het CDA is tegenstander van het realiseren van woningbouw en bedrijvigheid die niet ondersteunend is aan onderzoek en ontwikkeling op het park.
• De Humanities Campus is een forse impuls voor de kenniseconomie van Leiden. Het CDA ondersteunt de realisatie van de campus. Het CDA wil dat de gemeente een meer actieve rol inneemt bij het oplossen van het geschil tussen de universiteit en de bewoners
• Bedrijventerreinen moeten als bedrijventerrein herkenbaar blijven. Het CDA is voor behoud van het MKB in de stad. Grootschalige bedrijvigheid concentreren we zoveel mogelijk op de bedrijventerreinen aan de randen van de stad. Dat moet in goede samenwerking en nauw overleg met buurgemeenten en de regio.
• Het CDA wil dat de gemeente blijft inzetten op de bedrijven van morgen. Startups moeten zowel een platform als de fysieke ruimte krijgen om zichzelf te vestigen en te ontwikkelen. Daarom blijven we het start-up platform PLNT ondersteunen.
•  Het CDA steunt  de omvorming van DZB tot ontwikkelbedrijf.
• Het CDA wil in de komende periode met onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven een Actieagenda Arbeidsmarkt realiseren, waardoor we 250 extra plekken voor kwetsbare mensen op de arbeidsmarkt realiseren.