Het CDA pleit in de gemeenteraad al langer over het afschaffen van het variabele deel in de tarieven die gepaard gaan met onze afvalinzameling. In de huidige tarieven betalen onze inwoners naast een vast basistarief doorgaans een euro voor elke zak extra restafval die zij aanbieden. Deze financiele prikkel is destijds ingevoerd met als doel om inwoners financieel te belonen als zij minder restafval aanbieden. De praktijk heeft geleerd dat de prikkel ook andersom werkt. Maar liefst 1 op de 6 huishoudens staat bij de Avri geregisteerd als nul-aanbieder. Dat wil zeggen dat deze huishoudens nooit restafval naar de ondergrondse containers wegbrengen. Naast beloning stimuleert het dus ook op grote schaal ontwijking en dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.
Daabij neemt ook het aantal dumpingen en bij plaatsingen jaarlijks toe, dit tot irritatie van veel inwoners. Het aantal meldingen hierover neemt inmiddels schrikbarende vormen aan. In de jaarstukken over 2023 is te lezen dat ruim 1/3 van de meldingen bij de gemeente gerelateerd zijn aan onze afvalinzameling. Zo deden inwoners vorig jaar maar liefst 1.200!!!! keer een melding over bij plaatsingen van afval bij de ondergrondse containers of een dumping van afval in de openbare ruimte. Dat zijn meer dan drie meldingen per dag. Alleen het aantal meldingen van kapotte verlichting (circa 400) komt daar enigszins in de buurt.
In de afgelopen weken ging de gemeenteraad in gesprek over de toekomstige opbouw van de tarieven van ons afval. In een ontvangen memo heeft de Avri een aantal varianten uitgewerkt. Daarin is -mede op aandringen van onze fractie- ook gekeken naar de optie om te stoppen met het variabele tarief. In het memo geeft de Avri inzicht op mogelijke consequenties wanneer wij het variabel tarief handhaven (optie 1), verhogen (optie 2), verlagen (optie 3) of loslaten (optie 4).
De ontvangen uitleg van de Avri vormde voor de CDA fractie in eerste instantie een bevestiging van het standpunt om te stoppen het variabele tarief. De Avri verwacht echter dat met het stopzetten van het variabele tarief het aandeel restafval dat wordt aangeboden weer fors zal toenemen. Een toename in aangeboden restafval zorgt daarbij direct voor hogere kosten. Wij vroegen inwoners om input en kwamen daardoor tot een nieuw inzicht, laat fractievoorzitter Van Zandwijk weten. "Als partij zijn wij van mening dat wie eerlijke politiek wil bedrijven soms ook bereid moet zijn om zijn standpunt aan te passen. Zeker als daar goede argumenten voor zijn. Zo werden wij gewezen op de gemeente Barendrecht. Deze gemeente heeft ook besloten te stoppen met het variabele deel binnen de afvalstoffenheffing. Dit met als gevolg dat het aandeel restafval in een jaar tijd steeg met bijna 50% (zie CDA: Het afvalbeleid staat in brand! (cdabarendrecht.nl). Deze ervaring kunnen wij niet negeren. Voor ons als fractie dan ook een reden om ons eerdere standpunt hierop aan te passen." aldus Van Zandwijk.
De CDA fractie blijft wel van mening dat het ingevoerde systeem vanuit het principe van ‘de vervuiler’ betaald niet klopt. De rekening van het ‘groeiend’ aantal bij plaatsingen (afval dat naast de daarvoor bedoelde containers wordt geplaatst) wordt immers niet bij de vervuiler maar door ons allemaal betaald. Daarbij is de CDA fractie nog maar net van de schrik bekomen dat zo’n 18.000 huishoudens in onze regio helemaal geen restafval aanbieden. De vraag wie daarvoor de rekening betaald zullen we maar niet stellen. Het laat zien dat het ingevoerde principe van ‘de vervuiler betaald’ niet klopt en voor ongewenste effecten zorgt. Effecten die het gevolg zijn van het ingevoerde systeem van omgekeerd inzamelen.
Opgedane ervaringen in Barendrecht en de groeiende problematiek van afval dumpingen in de openbare ruimte hebben voor ons dan ook tot de conclusie geleid dat het anders moet. We moeten op dit moment niet aan de tarieven gaan sleutelen maar prioriteit geven aan de aanpak van de negatieve effecten.
De focus in het afvalbeleid heeft volgens het CDA tot nu toe te veel op de milieudoelstellingen gelegen. Er is te weinig aandacht geweest voor een schone en leefbare stad. Om dit te veranderen hebben wij het college in de gemeenteraad gevraagd hier samen met de Avri en bewoners een extra inzet op te gaan plegen. Dit met als doel om het aantal bij plaatsingen en nul-aanbieders terug te dringen. We gaven daarbij de suggestie mee voor gratis aanbieddagen op de milieustraat, het instellen van containerbuddy’s of een ophaalservice. Als we een vergelijkebare ophaalservice wel aanbieden in het kader van het NK tegelwippen, waarom kan dat dan niet voor grof huishoudelijk afval?’ vroeg fractievoorzitter Van Zandwijk zich af tijdens de vergadering.
Om dit concreet te maken stelde wij voor de zienswijze aan te scherpen met de volgende inzet:
“We willen graag dat de focus de komende tijd vooral wordt gelegd op het verder terugdringen van de negatieve effecten van ons systeem, zoals de bijplaatsingen, illegale dumps, vervuiling van de grondstoffen en het toenemend aantal nulaanbieders. Dat vraagt om een actievere aanpak van de zogenoemde hotspot locaties, creatieve oplossingen voor het eenvoudig(er) wegbrengen van grof huishoudelijk afval en een extra inzet op communicatie en handhaving. We zien graag dat de Avri hierin gezamenlijk met gemeenten en inwoners naar oplossingen zoekt.”
Ons voorstel om de zienswijze naar de Avri hier op aan te scherpen is unaniem aangenomen.
Lees alle onderliggende vergaderstukken (agenda punt 7.3)