Speerpunt Duurzaam

Het CDA kiest voor een toekomstbestendig afvalbeleid. Culemborg heeft de afgelopen raadsperiode stappen gezet om de hoeveelheid restafval tot een minimum te beperken. Het CDA kijkt zeer kritisch naar de effectiviteit van het ingevoerde omgekeerd inzamelen. De Avri heeft inwoners hard nodig om het doel van een afvalvrije economie te realiseren.

Wij vinden dat afval scheiden zou moeten lonen. De in de afgelopen raadsperiode doorgevoerde verhogingen van de afvaltarieven doen daaraan volgens ons geen recht. Het CDA vindt het niet verantwoord dat kostenstijgingen een-op-een worden doorgezet naar inwoners. Een verdere stijging van afvalkosten moet worden voorkomen. Het CDA wil dit bereiken door het stopzetten van betaling per lediging en een efficiëntere bedrijfsvoering binnen de Avri.

Het CDA wil naar een rechtvaardige optimalisatie van het omgekeerd inzamelen. De huidige prikkel om te betalen per zak restafval werkt volgens ons averechts. Het zorgt voor onnodige vervuiling van de andere afvalstromen, afvaltoerisme naar omliggende gemeenten en ongewenste bij plaatsingen. Het CDA wil daarom bij de ondergrondse containers de huidige betaling per lediging stopzetten.

In de afgelopen raadsperiode is mede op verzoek van het CDA in beeld gebracht hoe omgegaan kan worden met de afvalscheiding van incontinentiemateriaal en luiers. Hier blijken in belang van inwoners en milieu nog stappen te zetten. Het CDA pleit voor een proef met een gratis brenglocatie voor incontinentiemateriaal en luiers bij de milieustraat van de Avri.

Het CDA is terughoudend met de door de Avri voorgenomen uitgestelde overdracht van de voormalige stortplaats. Risico’s die gepaard gaan met het beheer en onderhoud en latere overdracht van de stortplaats wil het niet onnodig doorschuiven naar toekomstige generaties. Als uit onderzoek blijkt dat dit risico reëel is dan is het CDA een voorstander van het vervroegd afstoten van de stortplaats. Nu door de zure appel heen bijten betekent minder kosten in de toekomst.

Nederland is op weg naar een meer circulaire economie, waarin hergebruik van producten op termijn de norm is. Ook lokaal groeit de ruil- en deeleconomie en nemen cofinanciering en crowdfunding toe. De lokale overheid steunt deze initiatieven. Dit onder ander door bewustwording en verbinding te zoeken tussen bedrijven, organisaties en lokale initiatieven die met circulaire economie bezig zijn.

Om onnodige vernietiging van materialen te voorkomen wil het CDA in de komende raadsperiode bekijken hoe de ruileconomie concreet kan worden gestimuleerd. We denken daarbij aan het openen van een ruilloket voor tegels en bakstenen of het plaatsen van een container voor inzameling van herbruikbare tweedehands goederen op de Avri-milieustraat. 

Wij willen kortere ketens van het land naar het bord. Wat je van dichtbij haalt is verser, lekkerder en vaak minder belastend voor het milieu. Daarom stimuleren wij lokale coöperaties van boeren, winkeliers en consumenten om regionale producten op de markt te brengen en zo bij te dragen aan een sterke lokale en circulaire economie.

Het CDA wil demontage en hergebruik van materialen stimuleren en sloop verminderen. Door circulair en natuur inclusief bouwen en het werken met uitneembare onderdelen aan te moedigen slaan we drie vliegen in één klap. We maken woningen van duurzaam materiaal, die relatief snel kunnen worden gebouwd en gedemonteerd en die geschikt zijn voor alle levensfasen.

Het CDA is voor een verkeersbeleid dat oog heeft voor alle verkeersdeelnemers. Goede bereikbaarheid stelt mensen in staat om te participeren in de samenleving en draagt bij aan verbetering van de leefomgeving. Op korte afstanden is de fiets een aantrekkelijk, schoon en gezond vervoermiddel. Voor het woon-werk- en vrije tijds verkeer zullen inwoners met een auto ook gebruik moeten kunnen blijven maken van de huidige onderdoorgangen onder het spoor.

Een onderwerp waar het CDA Culemborg in de afgelopen raadsperiode niet tevreden op terugkijkt is de besluitvorming rondom het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoers Plan (GVVP). Het CDA wil de prioritering van maatregelen in het GVVP heroverwegen. De aanpak van knelpunten die doorstroming en ontsluiting naar de N320 bevorderen en die de interne verkeersstructuur ontlasten hebben onze prioriteit. Wij denken daarbij primair aan de aansluitingen op de N320 vanuit Pavijen en Voorkoop en de verbetering van het knooppunt Weidsteeg/ Dr. Hockesingel. Met de aanpak van dit knelpunt kan tegelijkertijd een van de lelijkste plekken van de stad worden getransformeerd tot een representatieve entree van de stad. 

Het CDA verwacht dat de keuze voor het volledig afsluiten van de Vianense Poort voor alle gemotoriseerd verkeer gaat leiden tot een ongewenste verschuiving van verkeersbewegingen naar omliggende straten en wijken. Om de verkeersdruk in onze stad evenredig te verdelen blijft het CDA pleiten voor het open houden van de Vianense Poort voor gemotoriseerd verkeer uit de aangrenzende wijk, tenzij uit de evaluatie van de proef blijkt dat een ander besluit te rechtvaardigen is.

Met de elektrische fiets neemt het bereik van dit vervoermiddel toe. Vooral in het woon-werkverkeer leidt dit tot nieuwe kansen. Wij zetten daarom in op de aanleg van een snel fietspad langs het spoor tussen Den Bosch, Geldermalsen, Culemborg, Houten naar Utrecht. Goede fietsroutes nodigen uit om vaker op de fiets te stappen en om langere afstanden af te leggen. Voor de financiering zal een financiële bijdrage nodig zijn vanuit programma’s bij de Rijksoverheid, de drie betrokken provincies en het regionale mobiliteitsfonds.

Goede en aantrekkelijke OV-voorzieningen verminderen de afhankelijkheid van de auto. Dat kan in combinatie met nieuwe mobiliteitsconcepten zoals autodelen,  leiden tot een lagere parkeernorm. Hierdoor zal er in de toekomst meer ruimte over blijven voor groen en wonen.

Wij zetten ons in voor de realisering van regionale OV-knooppunten, met goede overstapmogelijkheden en bijbehorende voorzieningen (fietsenstalling, oplaadmogelijkheden voor elektrische fietsen, mogelijkheid tot beschut overstappen). Dit moet samengaan met maatwerkoplossingen ten behoeve van het voor- en natransport. Met (collectief) vraagafhankelijk vervoer willen wij nog beter inspelen op de vraag van de reiziger.

Vraagafhankelijk vervoer kan een belangrijke aanvullende functie hebben in het voor- en natransport naar reguliere OV-verbindingen. Wij stimuleren op dit gebied maatschappelijke initiatieven (zoals het project ‘Klaartje’) en innovaties op ICT-gebied.

Inwoners kunnen zelf bijdragen aan duurzame vervoersconcepten, bijvoorbeeld door zelf af te zien van autobezit en bij gelegenheid gebruik te maken van huurauto’s, autodelen, et cetera.

Bedrijven kunnen werknemers stimuleren tot duurzamer vervoer. Wij helpen bedrijven door belemmeringen weg te nemen. Voor het organiseren van maatwerkoplossingen, faciliteert de gemeente het contact tussen bedrijven en OV-concessiehouders.

Wij zijn voor duurzame innovaties bij de aanleg van wegen. Denk hierbij aan laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen, aan gras-parkeren, maar ook aan specifieke projecten, zoals projecten met circulair asfalt (zoals het project met het innovatieve asfaltmengsel ‘grasfalt’ in de gemeente Brummen).

Het CDA zet in op een zichtbare vergroening van de woonomgeving. Openbaar groen, speelweides, volkstuinen en stadsnatuur vergroten de leefbaarheid en hebben een positieve impact op onze gezondheid en biodiversiteit. Mensen met een groene woonomgeving voelen zich gezonder. Daarnaast zorgt groen voor afkoeling bij hitte en voor de opvang van regenwater bij extreme buien. Ook vergroot het de biodiversiteit.

Wat het CDA betreft is de fase van plannen maken nu wel voorbij. Geld dat vanuit de begroting voor groenbeheer al beschikbaar is, ’circa een miljoen euro, zal ingezet moeten gaan worden voor de concrete uitvoering van groenbeleid. Aanvullende bekostiging van deze vergroening kan mogelijk plaatsvinden middels een groenfonds dat wordt gevuld door een kleine afdracht per nieuw te bouwen woning.

Het CDA wil op natuurlijke manier(en) de boomaanplant in onze gemeente stimuleren. Landelijk heeft het CDA gepleit voor het planten van 17 miljoen bomen. In de komende raadsperiode willen wij kijken hoe dit initiatief concreet invulling kan krijgen voor Culemborg. Voor ons is het daarbij van groot belang dat inwoners zelf ook actief kunnen bijdragen om hun leefomgeving te vergroenen. Gedacht kan worden aan deelname aan landelijke initiatieven als MeerBomenNu.

Om de pieken in regenval en droogte in de toekomst beter aan te kunnen moeten wij onze stad de komende jaren ‘waterslim inrichten’. Dit doen wij door de ontwikkeling van groene daken en gevels te stimuleren, natuur inclusief bouwen als criterium te stellen bij bouwprojecten, regenwater op te vangen en bij parkeervakken open verharding/ half bestrating toe te passen.

Wij pleiten voor bloemrijk bermbeheer en toepassing van natuurlijke afscheidingen zoals een houtwal om parkeerplaatsen. Die kunnenbijdragen aan gewenste versterking van de biodiversiteit. In het maaibeheer hebben wij oog voor zowel de biodiversiteit als de verkeersveiligheid. Hoog gras of intensief groen mag geen gevaar voor het verkeer opleveren.

Wij willen de groene openbare ruimte aantrekkelijker maken om in te bewegen, te verblijven en te ontmoeten. De gemeente legt ‘activerend groen’ vast als ruimtelijke functie in de omgevingsvisie.

Het is belangrijk dat de gemeente over het niveau van groenonderhoud communiceert met omwonenden. Wij willen inwoners actiever betrekken bij de groenvoorzieningen in hun buurt. Willen mensen hoogwaardig groen in hun buurt, dan vragen we in ruil daarvoor hun bijdrage bij het onderhoud van dit groen. Inwoners kunnen ook snippergroen van de gemeente kopen. De gemeente faciliteert inwoners waar nodig met materialen en kennis en organiseert hiertoe een vast aanspreekpunt.

Steeds meer boeren doen aan natuurbeheer. Zij krijgen dan een vergoeding om bijvoorbeeld weidevogels te beschermen of stroken land in te richten voor insecten of weidevogels. Het CDA is voorstander van regelingen voor agrarisch natuurbeheer waarmee gericht gewerkt kan worden aan het verbeteren van de leefomgeving voor tientallen bedreigde diersoorten, met name boerenlandvogels. Bijvoorbeeld door nesten te ontzien, laat te maaien, niet te spuiten of te bemesten en stroken in te zaaien met mengsels die geschikt zijn voor insecten of specifieke vogels, zoals de patrijs.

Wij willen dat de gemeente helpt bij het aanvragen van Europese en provinciale subsidies zodat deze vergoeding ook ten goede komt aan natuurbeheer in onze stad en buitengebied. Naast toegang tot subsidiëring voor natuurbeheer willen wij ook kijken hoe vrijwilligers boeren kunnen helpen met het markeren van nesten van weidevogels en het in beeld brengen van de aanwezige vogelsoorten. Hulp vanuit de samenleving zal nodig zijn om te zorgen voor een gewenste omslag. Een omslag met oog voor een toekomstperspectief voor de boeren die ons buitengebied in beheer hebben. Op deze manier willen wij hen een uitgereikte hand bieden om de overgang te maken naar kleinschaligere land- en akkerbouwproductie.

Bloemen kleuren onze dag. Een bloeiende gemeente zorgt tevens voor bescherming van natuur en diersoorten. Het CDA ziet graag dat bewoners mee helpen om de biodiversiteit binnen en buiten onze stadsgrenzen te vergroten. Om dit te bereiken willen wij dat de gemeente jaarlijks gratis zaadmengsel ter beschikking stelt om 20.000 m2 in te kunnen zaaien. Denk aan akkerranden, openbare groenstroken, bermen en grond van particulieren.

Het CDA is voor een verduurzamingsopgave die behapbaar is voor inwoners. Inwoners en bedrijven zijn bereid stappen te zetten, als zij weten dat de lasten betaalbaar zijn en eerlijk worden verdeeld en zij meer dan nu vooraf worden betrokken bij belangrijke besluiten. Samenwerking is voor ons het sleutelwoord.

In 2018 nam de Culemborgse raad het besluit om als gemeente in 2040 Energieneutraal te zijn. Achter die lokale ambitie staat het CDA nog steeds. Maar wij moeten ook reëel zijn. Er is besef nodig dat wij niet alles tegelijk en zeker niet op ons eigen grondgebied kunnen oppakken. We willen voorkomen dat ambities zich blijven opstapelen. Voor Culemborgers moet het duidelijk zijn wat ze voor deze ambities terug krijgen.

Om onze duurzaamheidsambities waar te kunnen maken, is het nodig dat wij naast de Culemborgers gaan staan en de verduurzamingsopgave samen met hen gaan oppakken. Om dit te bereiken wil het CDA vooral ‘groepen’ inwoners, organisaties en bedrijven stimuleren die uit zichzelf met goede voorstellen voor de verduurzamingsopgave komen. Het CDA wil voorkomen dat verwachtingen worden gewekt die de gemeente (nog) niet kan waarmaken.

Het CDA wil ruim baan bieden aan inwoners en bedrijven om zelf bij te dragen aan de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs. Deze (wellicht suboptimale) route is van belang voor het draagvlak voor het energie- en duurzaamheidsbeleid. In deze fase van de energietransitie ziet het CDA meer in het succesvol stimuleren van concrete kleinschalige verduurzamingsinitiatieven dan het benaderen van gehele wijken met de doelstelling die aardgasvrij te maken.

Het CDA wil ruimte houden voor innovatie, wil in kunnen spelen op nieuwe inzichten en maatregelen kunnen blijven toetsen op hun kosteneffectiviteit en maatschappelijke impact. Dat kan betekenen dat wij de lokale duurzaamheidsdoelstellingen synchroon moeten laten lopen met de streefdoelen van het nationale Klimaatakkoord.

Om duurzaamheidsdoelstellingen te realiseren wil het CDA inzetten op een integrale benadering van vraagstukken. Ook kiezen wij voor de inzet van beleidsinstrumenten die langdurig beschikbaar zijn. Met consistent beleid weten investerende partijen beter waar ze aan toe zijn.

De verduurzamingsopgave is voor het CDA een doorlopend proces waarin wij al doende leren. Om dit proces naar de toekomst toe effectief te kunnen organiseren zullen tijd, geld en menskracht beschikbaar moeten komen. Als geld, tijd of mankracht ontbreekt kunnen gemeenten deze verantwoordelijke verduurzamingsopgave niet aan (de Raad voor het Openbaar Bestuur becijferde in januari 2021 dat gemeenten jaarlijks € 600 miljoen tekort komen).

De mogelijke realisatie van een tweede windpark heeft in de achterliggende raadsperiode voor veel spanning en discussie onder inwoners geleid. Het CDA vindt het belangrijk om hierin zorgvuldig tot een juiste afweging te komen. De gemeente heeft de taak het algemene belang van zijn inwoners te bewaken. Het CDA wil naar een keuze voor windenergie die weloverwogen is. Een keuze die zij kan uitleggen aan inwoners. Wij hebben betrokken partijen dan ook opgeroepen om een pas op de plaats te maken. Een eventueel aangepast plan moet recht doen aan zowel de ambities voor groene energie als de zorgen van onze inwoners.

Ten aanzien van een tweede windpark vindt het CDA het essentieel dat vaststaat dat de uitvoering past bij de Culemborgse maat, voordat plannen worden uitgevoerd. Een eventueel nieuw plan voor windenergie zal moeten voldoen aan landelijke richtlijnen en normen. Ontwikkelingen in de rechtspraak maken dat die normen  opnieuw tegen het licht worden gehouden. Het CDA zal niet meegaan in het lokaal vaststellen van eigen normen. De maatschappelijke risico’s die dat met zich meebrengt vinden wij te groot.

We willen dat inwoners niet gedwongen worden om deel te nemen aan een collectieve energievoorziening, maar dat zij altijd een eigen keuze moeten kunnen maken.

In veel situaties geldt dat energieopwekking de samenleving als geheel ten goede komt, maar lokaal voor overlast kan zorgen. Het kan volgens het CDA niet zo zijn dat de rekening voor het klimaatbeleid eenzijdig bij huishoudens wordt neergelegd. Daarnaast heeft het opwekken van energie door middel van zon en wind een grote invloed op ons landschap. We willen daarom dat de zogenoemde zonnelader wordt toegepast: eerst zon op alle daken. Landbouwgronden en natuurgebieden worden zoveel mogelijk ontzien.

Het CDA zet in op een maximaal aandeel duurzame energie/ warmte door energieopwekking op daken. Zonnepanelen moeten de komende raadsperiode op iedere beschikbaar dak een vanzelfsprekendheid gaan vormen. Het CDA zou dan ook graag zien dat Culemborg de eerste stad in Nederland wordt die al zijn daken heeft voorzien van zonnepanelen. Het geld dat kan worden verdiend met energieopwekking willen wij daarmee vooral lokaal laten renderen.

Het CDA is de komende raadsperiode terughoudend in werkzaamheden die moeten leiden tot het aardgasvrij maken van hele woonwijken. Voor ons is op dit moment de route van isoleren en hybride warmtepompen de meest effectieve aanpak.

We willen dat de gemeente bij het verduurzamen van wijken, gebruik maakt van de uitzonderingsmogelijkheid om te kiezen voor behoud en aanleg van gasnetten. Niet om gas te behouden voor de toekomst maar wel om kansrijke innovaties (zoals waterstof) die de infrastructuur van de huidige gasleiding gebruiken te kunnen benutten.

Het CDA wil regionale proeftuinen starten om ondernemers, woningcorporaties en initiatieven uit de samenleving te laten experimenteren met duurzame projecten. Daarbij kan worden gedacht aan energie-, warmte opwek- en opslagprojecten en aan energiepositief bouwen.

Kleinschalige lokale energiecoöperaties vervullen een belangrijke plek in de verduurzamingsopgave. Het CDA wil lokale coöperaties in hun startfase helpen door garanties en/of (voor) financiering te verstrekken.

Het CDA wil energiearmoede tegengaan. Daarom willen we ruimere regelingen voor investeringen in isolatie, energiebesparing en energieopslag. Denk aan koopwoningen die kunnen worden geïsoleerd met een (sociaal) krediet voor lagere- en middeninkomens. Maar denk ook aan verduurzaming van huurwoningen. Het CDA wil voorkomen dat de laagste inkomens bij stijgende energieprijzen het hardst worden geraakt.

Het CDA wil voorkomen dat de doelstellingen voor klimaatbeleid op voorhand te beperkt wordt opgevat als ruimtelijke opgave voor enkel wind- en zonprojecten. Wij geven daarom de voorkeur aan een gemeente die duurzaamheidsinitiatieven onder inwoners en ondernemers zelf faciliteert op de maat die Culemborg past.

Het CDA wil ruim baan geven aan initiatieven waarbij mensen zelf actief aan de slag willen gaan met het terugdringen van de CO2-uitstoot. Het CDA wil groepen inwoners, organisaties en bedrijven die uit zichzelf met goede voorstellen en projecten voor verduurzaming komen stimuleren. Daarbij willen we vooral inzetten op concrete projecten en processen die op dit moment en zonder al te veel weerstand en risico te realiseren zijn.

Het CDA ziet graag dat (regionale) fondsen worden ingezet om experimenten met energie/ warmteopslag op buurtniveau of een regionaal isolatieprogramma van bestaande woningen van de grond te krijgen.

Om op grote schaal verduurzaming te faciliteren is voorfinanciering nodig, leert de praktijk. Daarbij is een startbedrag nodig om iets op gang te brengen. Om deze voorfinanciering mogelijk te maken heeft het CDA er bij de behandeling van de begroting van 2020 voor gepleit om de vrijvallende precariogelden te storten in een groen ontwikkelfonds. Een fonds dat investeringen met (maatschappelijk) rendement in onze stad mogelijk moet maken. Dat fonds kan worden ingezet als cofinanciering om geldstromen bij derden los te weken, zoals de provincie of het Rijk, of als borgstelling bij projecten. Het CDA is dan ook voorstander van fondsen die investeringen echt laten renderen voor de stad.

Ruimte in onze stad is schaars. De open groene ruimte om onze stad is daarbij hard nodig voor landbouw, natuur en recreatie. Waar dat kan zetten wij met de omgevingsvisie in op slim dubbelgebruik. Zonnepanelen horen daarbij volgens het CDA op daken, niet in weilanden. In de afgelopen raadsperiode heeft het CDA zich meerdere malen hard gemaakt eerst in te zetten op opwekking van duurzame energie en warmte op daken. Wij zetten deze lijn door in de nieuwe raadsperiode.

Duurzaam, klimaatneutraal en meer groen is de norm bij nieuwbouwprojecten. We bevorderen mogelijkheden voor de opvang en het hergebruik van regenwater.