De verantwoordelijke samenleving gaat uit van het idee dat we allemaal een dubbele verantwoordelijkheid hebben, voor onszelf maar ook voor anderen. Tegenover die opdracht om mee te doen, moet de belofte van de samenleving staan dat je inzet wordt beloond en dat we niemand in de steek laten.
De wederkerigheid van de Nederlandse belofte is de laatste jaren onder druk komen staan. Het ieder voor zich denken en het heilige geloof in de markt als eerlijke verdeler van onze welvaart hebben geleid tot kortetermijnwinstbejag, rendementsdenken en een gestage uitholling van de solidariteit.
Dit zien we in de economie, waar een baan steeds minder de zekerheid biedt van een vast contract of een fatsoenlijk inkomen en grote bedrijven de winst boven het algemeen belang stellen. Maar ook publieke voorzieningen als de volkshuisvesting, de zorg en het onderwijs staan onder druk.
Door ondernemers weer perspectief te bieden en de ruimte te laten om te ondernemen, vergroten we de ‘koek’ waarmee we de solidariteit in de samenleving in stand houden en publieke voorzieningen versterken.
Met de teloorgang van de Nederlandse belofte tekent zich in de samenleving een nieuwe horizontale verzuiling af van groepen die elkaar steeds minder tegenkomen, kennen en begrijpen. Aan de ene kant is er een zelfredzame bovenlaag die volop profiteert van de kansen die deze nieuwe tijd biedt. Aan de andere kant staat een kwetsbare groep van burgers die steeds meer het gevoel hebben de grip op het eigen leven te verliezen. Deze fear of falling raakt vooral de middenklasse die buiten alle regelingen valt en steeds de volle rekening krijgt. Zij hebben de afgelopen tien jaar ook nauwelijks geprofiteerd van de uitbundige economische groei.
Het herstel van de Nederlandse belofte begint met het economisch herstel na de crisis. Onze ideeën hebben we gepresenteerd in de New Deal voor de Nederlandse economie. Door ondernemers weer perspectief te bieden en de ruimte te laten om te ondernemen, vergroten we de ‘koek’ waarmee we de solidariteit in de samenleving in stand houden en publieke voorzieningen versterken.
Beter onderwijs
Goed onderwijs, kennis, vorming en vakmanschap zijn de basisvoorwaarden om mee te kunnen doen in de samenleving van nu. Daarom zijn wij zo bezorgd over de staat van het onderwijs. Lerarentekorten, dalende vaardigheden en het grote aantal laaggeletterden waren al voor corona reden tot zorg. Door het sluiten van de scholen en universiteiten vanwege corona zijn de achterstanden voor veel scholieren en studenten alleen maar groter geworden.
De basis moet weer op orde, de lat moet omhoog. Kennis en onderwijs moeten weer de kansenmotor worden van onze samenleving. Daarom schrappen wij het leenstelsel van VVD, D66, PvdA en GroenLinks, en brengen wij de basisbeurs terug. Wij pakken de corona-achterstanden aan met extra mogelijkheden voor bijles en zomerscholen, en een korting op het collegegeld voor het komende studiejaar. Wij maken het vak van leraar weer aantrekkelijk door te zorgen dat leraren meer tijd krijgen voor lesontwikkeling en minder tijd kwijt zijn aan onzinnige registraties. Ook behouden wij de korting op het eerste jaar PABO en zorgen wij voor een goed salaris, dat meer mogelijkheden biedt om leraren extra te belonen voor hun inzet.
De rol van de schoolleider is van groot belang voor hoe de school in totaliteit presenteert. We geven extra ruimte aan schoolleiders om jaarlijks bij te scholen en hun vaardigheden op peil te houden.
Wij maken ruimte voor voorschoolse educatie, speciaal voor die kinderen die anders met een achterstand aan de basisschool beginnen. Wij investeren in basisvaardigheden als rekenen en lezen, op school maar ook voor de ruim 2,5 miljoen laaggeletterden in ons land. Met verlengde brugklassen en gecombineerde schooladviezen bieden we scholen meer mogelijkheden om op maat het beste uit alle leerlingen te halen.
Onderwijs gaat ook over vorming. Saamhorigheid en gemeenschapszin vragen om actieve cultuuroverdracht in het onderwijs. Vakken als geschiedenis, talen of filosofie trekken scholieren en studenten uit de eigen leefwereld en nodigen uit om te reflecteren op jezelf en op de cultuur waarin we leven. ‘Burgerschap, democratie en rechtsstaat’ worden voor alle leerlingen in het voortgezet onderwijs een apart onderdeel van het eindexamen.
Leren houdt niet op als je klaar bent met school. In een tijd van razendsnelle veranderingen geldt voor steeds meer beroepen dat leren en werken een even noodzakelijke als vanzelfsprekende combinatie wordt. Daarom komen wij met een nieuw, innovatief stelsel van leerrechten voor iedereen die werkt. Daarmee kan elke werkende tijdens zijn hele loopbaan kiezen voor scholing en training om je kennis en vaardigheden op peil te houden.
Zorg
Ons zorgstelsel is gebouwd op de kernwaarde van solidariteit. Tussen jong en oud, ziek en gezond. Corona heeft ons opnieuw geleerd hoe belangrijk en kostbaar onze gezondheid is, maar tegelijk heeft de pandemie laten zien hoe kwetsbaar ons stelsel is bij een langdurige en intensieve vraag naar zorg.
Andere keuzes zijn nodig om ervoor te zorgen dat de zorg voor iedereen beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar blijft. De vraag naar zorg zal de komende jaren fors toenemen, omdat we met elkaar steeds ouder worden. Maar de zorg zal ook beter bestand moeten zijn tegen een nieuwe uitbraak als corona. We moeten voorkomen dat een nieuwe gezondheidscrisis ook leidt tot de maatschappelijke ontwrichting van nu.
Investeringen in de kwaliteit en het aanbod van zorg kunnen niet zonder voldoende personeel. Daarom maken we het werken in de zorg aantrekkelijker door het collegegeld voor opleidingen verpleegkunde gehalveerd te houden in het eerste studiejaar, hun startsalarissen te verhogen en de regel- en administratiedruk in de zorg te verminderen. We houden voor iedereen het eigen risico gelijk en zorgen dat je niet bij de eerste, dure behandeling je hele eigen risico in één keer kwijt bent. We beperken de afhankelijkheid van andere landen door de productie van medicijnen en geneesmiddelen naar Europa te halen en zorgen voor voldoende voorraden in eigen land.
Om het stelsel ook voor de lange termijn bestendig en betaalbaar te houden maken we de keuze voor zinnige zorg en investeren we meer in innovatie, gezondheid en preventie. Ook starten we een nationaal onderzoeksprogramma naar de drie meest voorkomende ziekten Alzheimer, kanker en obesitas. We beperken de marktwerking, vergroten de samenwerking en dringen onwenselijke productieprikkels terug. Om de zorg in de regio te behouden, maken we een nieuwe zorgkaart voor heel Nederland waarbij het zorgaanbod in iedere regio beter aansluit op de vraag.
Rijnlands denken
De solidariteitsgedachte beperkt zich niet tot belangrijke publieke voorzieningen als het onderwijs en de zorg. Het vraagt ook om een vertaling in ons idee van een eerlijke economie.
In de New Deal voor de Nederlandse economie kiezen we voor een doorstart-strategie die is gericht op investeren. We bieden ruimte aan ondernemers, investeren in innovatie en maken de overstap naar een sterke, eerlijke en duurzame economie.
Die eerlijke economie vraagt om een ander economisch perspectief. We gaan niet terug naar de oude economie van kortetermijndenken en aandeelhoudersbelangen. Wij kiezen voor goed ondernemerschap in de traditie van het Rijnlands denken. Voor ondernemers die verder kijken dan alleen de winst van vandaag of het rendement van de aandeelhouder. Voor (familie-)bedrijven die sterk geworteld zijn in de regio en een grote bijdrage leveren aan de lokale economie en samenleving. Goed ondernemerschap gaat over samenwerking, brede welvaart en verbinding tegenover het Angelsaksische model van concurrentie, winstmaximalisatie en strijd.
In het Rijnlands denken zijn bedrijfsresultaten het resultaat van de samenwerking tussen werkgevers en werknemers. Ook in die relatie is sprake van wederkerigheid als moderne vorm van solidariteit. Vanuit die visie pleiten wij voor het herstel van het vaste contract, een fatsoenlijk salaris voor werknemers en een beperking van bonussen en topbeloningen bij noodsteun.
Wij willen een basisvoorziening voor arbeidsongeschiktheid voor alle werkenden en ook zelfstandigen de mogelijkheid bieden om eenvoudig een pensioen op te bouwen. Voor mensen, die meer begeleiding nodig hebben om te werken willen wij een terugkeer van de sociale werkvoorziening in de vorm Sociaal Ontwikkelbedrijven en voor mensen die langdurig zijn aangewezen op een bijstandsuitkering introduceren wij een basisbaan als een nieuwe kans op de arbeidsmarkt.
Lees hier hoe we doorpakken met onze andere plannen
Eerlijke economie
We gaan repareren wat er in de economie de afgelopen jaren is scheefgegroeid. Onze oneerlijke economie werkt voor te weinig mensen, terwijl de meeste mensen zekerheden verloren. Dit komt extra hard aan tijdens deze crisis, vooral voor middeninkomens en ondernemers. We gaan zekerheden herstellen op de arbeidsmarkt door het aantrekkelijker te maken om mensen in vaste dienst te nemen.
Meer weten? Klik hier
Zorg
Nederland is een klein land. Wij zien grote kansen om de regio’s veel meer te betrekken bij de rest van het land. We gaan volop investeren in de ontwikkeling van nieuwe gebieden.
Drugscriminaliteit
We zijn het bijna normaal gaan vinden: de nieuwsberichten over handgranaten in coffeeshops, steekpartijen op straat, drugsafval in woonwijken en liquidaties op klaarlichte dag. Maar het is niet normaal. De criminaliteit in Nederland loopt uit de hand en begint zich op allerlei manieren in de maatschappij te laten zien. Drugs is hier de grootste oorzaak van. Wij vinden het tijd om een grens te trekken en de drugscriminaliteit aan te pakken.
Meer weten? Klik hier
Eenzaamheid
De corona crisis heeft niet alleen de economie en de maatschappij platgelegd, het heeft ook onze sociale levens platgelegd. Meer dan ooit is eenzaamheid een probleem in onze samenleving. Bij ouderen, jongeren, en alles ertussen in: eenzaamheid raakt alle leeftijden.
Meer weten? Klik hier