CvdK Van de Donk uit grote zorgen om de rechtsstaat in nieuwe CDV over ondermijning

Wim van de Donk, Commissaris van de Koning in Brabant, maakt zich grote zorgen om de ondermijning van de rechtsstaat. ‘De mogelijkheden om in te grijpen en effectief te zijn als rechtsstaat staan in geen enkele verhouding tot de mogelijkheden die criminele netwerken hebben.’

Dat zegt Van de Donk in het winternummer van Christen Democratische Verkenningen, dat als thema 'Ondermijning' heeft en komende zaterdag verschijnt. De Nederlandse rechtsstaat lijkt zo ingericht dat hij eerder criminelen in de kaart speelt dan politie en justitie in hun strijd tegen ondermijning helpt, aldus Van de Donk. ‘Wij zijn op geen enkele manier voorbereid om op te treden tegen de internationale digitale en innovatieve werkelijkheid.’ Hij hekelt het capaciteitstekort, maar ook het ‘doorgeschoten individualistische mensbeeld dat impliciet of expliciet achter veel van de regels zit’. Door de grote nadruk op privacybescherming is er veel onduidelijk over wat mogelijk is ten aanzien van gegevensuitwisseling. ‘We mogen zelfs binnenshuis geen gegevens delen om te kunnen optreden tegen stromanconstructies, terwijl we uit gegevens die we op basis van de Wet Bibob over verdachte transacties hebben verkregen, weten dat mensen de zaak systematisch bedonderen.’

Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid erkent in een interview dat de impact op ondermijnende criminaliteit enorm is, maar stelt tegelijk dat de kwaliteit van de rechtsstaat nog steeds ‘heel goed is’. Over de gevolgen van privacywetgeving wil hij graag het debat aangaan. ‘Er kan al heel veel, mits de verschillende instanties voldoende samenwerken en slim te werk gaan’. Enerzijds moet er via nieuwe wetgeving extra mogelijkheden komen om ondermijning tegen te gaan, ‘anderzijds moeten we de bestaande ook beter benutten’, aldus de bewindsman.

Verder in CDV veel aandacht voor ondermijning als moreel vraagstuk. ‘Het is ook een maatschappelijk project dat samenhangt met de uitwassen van een neoliberale samenleving: opkomen voor jezelf, zo veel mogelijk geld verdienen, snel rijk worden en als het niet verboden is mag het’, aldus bestuurskundige Pieter Tops en journalist Jan Tromp. 

Nieuw middenveld
In een interview stelt Herman Wijffels dat het CDA en de christendemocratie juist in deze tijd aan zet zijn. ‘Vanouds heeft het CDA zich met het klassieke middenveld verbonden, maar nu is er een heel nieuw middenveld aan het ontstaan dat tot nu toe vrijwel volledig door de politiek in Den Haag is genegeerd.’ Wijffels denkt aan de vele energiecoöperaties die samen duurzame energie regelen, aan groepen ouders van zieke kinderen die gezamenlijk zorg inkopen, en aan dorpscoöperaties die de lokale supermarkt op de been houden. Het CDA heeft ‘de natuurlijke roeping om de politieke stem van deze basisbeweging te worden’, aldus Wijffels.

Ook benadrukt hij het belang van een volledig circulaire landbouw die verder gaat dan wat minister Schouten van Landbouw nu voorstaat en die de boeren een goed inkomen oplevert. ‘Bij een echt circulaire landbouw worden alle elementen in de keten zo op elkaar afgestemd, dat zorg voor de bodem samengaat met een goede beloning van de boer, die naar rato van het werk dat hij levert moet worden betaald. Dat is nu absoluut niet het geval,’ aldus de oud-topman van de Rabobank. Volgens hem is er in de samenleving al wel een verandering gaande, ‘die een nieuw verdienmodel’ voor boeren kan opleveren.

Lees het (gratis) interview met Herman Wijffels hier

Boerenpartij
Verder een debat over de vraag of het CDA af moet van het label ‘boerenpartij’. Ja, zegt Sander van Waveren, CDA fractievoorzitter in Utrecht. Een ‘te eenzijdig merk als boerenpartij stoot andere kiezers weer af’. Bovendien past het opkomen voor de deelbelangen niet bij een volkspartij die vanuit ‘diepere waarden’ voor de hele samenleving politiek bedrijft. Nee, zegt Bouwien Rutten, fractievoorzitter in Overijssel. ‘Een groot gedeelte van de CDA-achterban (...) bestaat al sinds jaar en dag uit leden afkomstig uit de agrarische sector én uit leden die de agrarische sector een warm hart toedragen.’

In een artikel over het landbouwbeleid van het CDA stelt Ton Duffhues, specialist Landbouw & Samenleving bij ZLTO en onderzoeker in Utrecht, dat de partij voor ‘de existentiële keuze’ staat of het kiest voor de kortetermijnbelangen van boeren of dat het deze meeneemt in een langetermijnvisie, waarin voedsel, duurzaamheid, natuur, energie én een gezonde landbouw samengaan. Volgens Duffhues zit het CDA te veel vast aan zijn verleden, waardoor de partij geen gedurfde keuzes durft te maken voor de toekomst. ‘Het CDA heeft het nooit makkelijk gevonden om de boeren en tuinders een spiegel voor te houden.

Zij aan zij
In de winter-CDV ook veel aandacht voor de discussienota Zij aan zij. Oud-senator Jos van Gennip prijst de concrete voorstellen die aansluiten bij de christendemocratische waarden. Publicist René Cuperus ziet het discussiestuk als een bijdrage ter versterking van het politieke midden, maar mist ook een scherpe zelfanalyse en de confrontatie met de rauwe werkelijkheid waarmee juist middengroepen in de samenleving te maken hebben. Historicus Pieter Gerrit Kroeger herkent in Zij aan zij elementen uit het denken van Ruud Lubbers en Piet Steenkamp. 

Bekijk hier de inhoudsopgave van het CDV-nummer 'Ondermijning' (winter 2019)

Artikelen online lezen? Ga naar www.tijdschriftcdv.nl