Toekomstperspectief voor Nederland in 2030
Waarom is het goed als politieke partijen zich steeds opnieuw bezinnen op de toekomst van hun land? Ruim veertig jaar geleden, nog voordat het CDA werd opgericht in 1980, stelde Ruud Lubbers zich die vraag ook al. De ontwikkeling van toekomstperspectieven, zo merkte hij op, werkt samenbindend, zet mensen in beweging en geeft de nodige vaste oriëntatiepunten. Vandaar dat het Wetenschappelijk Instituut na Nieuwe wegen, vaste waarden (1995) en Kiezen en verbinden van het Strategisch Beraad (2012) een nieuwe toekomstverkenning wilde ontwikkelen: Zij aan zij. Hierin kijkt het WI kritisch en constructief naar wat goed is voor Nederland voor de langere termijn en welke fundamentele keuzes daarvoor vanuit christendemocratisch perspectief nodig zijn. Zij aan zij vertelt het verhaal van een samenleving die op een meer coöperatieve wijze kan worden ingericht.
Er was veel enthousiasme en inspiratie om met elkaar in gesprek te gaan. Na de publicatie van het startdocument op 9 november 2019 zijn er zo’n tachtig Zij aan zij-bijeenkomsten geweest: van Middelburg tot Groningen, van Raalte tot Zoetermeer, van Holwerd tot Eindhoven. De CDA-jongerenbeweging (CDJA) organiseerde zogeheten 2030-Talks in een aantal grote steden. En ook maatschappelijke organisaties wilden graag het gesprek voeren over de toekomst van Nederland. De komende jaren zal het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA de beleidsrichtingen zoals geformuleerd in Zij aan zij nader uitwerken.
Ter verdieping zijn er dertien Zij aan zij-verdiepingspakketten uitgebracht. Het verdiepingspakket bestaat uit mooie verhalen, interviews en artikelen rondom een thema uit Zij aan zij. Zij aan zij is het ‘toekomstperspectief voor Nederland in 2030’ dat het WI eerder publiceerde en dat in deze tijden van corona een verrassende actualiteit blijkt te hebben. Juist nu is bezinning op de toekomst nodig. Het verdiepingspakket biedt houvast, herkenning en perspectief.
Zij aan zij is voor €5 te bestellen via [email protected]
Hoopvolle vernieuwingsbewegingen
Wij zien drie maatschappelijke vernieuwingen die wij urgent achten en die we politiek en maatschappelijk willen stimuleren. Samen met iedereen die zich hier ook volop voor inzet, van welke levensovertuiging of maatschappelijke achtergrond dan ook.
1. Van ratrace naar relaties
Voor oudere generaties was het lange tijd vanzelfsprekend dat ze erbij hoorden. Een opleiding garandeerde zekerheid, een baan, een plek in de samenleving. Het heeft mentaal grote consequenties dat deze zekerheden in onze flex-samenleving wegvallen. Het voelt alsof we steeds harder moeten fietsen om niet om te vallen. De samenleving snakt naar een cultuur waarin tegenslag niet als falen wordt gezien, om hulp vragen niet als zwakte en een stap terug doen niet als afgang. Het leven is zelden één opgaande lijn. Wanneer we in onze prestatiemaatschappij iedereen en onszelf steeds de maat nemen aan de hand van kortstondig succes, komt er weinig terecht van samenwerking, van polderen, van ruimte om te leren en op adem te komen. Ratrace wordt afvalrace. We hebben een nieuwe cultuur nodig van relaties: betrokkenheid, openheid, met oog voor risico’s – en dus ook voor falen – én voor kansen om weer op te krabbelen, terwijl we elkaar vasthouden. Daar horen rechten én plichten bij.
2. Van regelzucht naar burgerruimte
Maakbaarheid en controledwang zijn de dominante karaktertrekken van de moderne samenleving geworden. Als er iets fout gaat, roepen we gelijk om een schuldige, komen er regels, protocollen en procedures om alles nog beter in de hand te hebben en risico’s uit te sluiten. Het gevolg is een wantrouwend toezichtcomplex met een schijn van veiligheid. Het is niet de taak van bestuurders en politici om een goede samenleving te maken en om bovenop elke fout te duiken met moties, beleidsmaatregelen, monitors en weer nieuwe regelgeving; het is hun taak om te bevorderen dat het binnen de samenleving gemakkelijk is om goed te zijn. Dit vraagt om een cultuur waarin mensen, bedrijven en instellingen natuurlijk proberen om de beste te zijn, niet voor het marktaandeel, maar zodat we er allemaal van kunnen leren. En dit vraagt een cultuur van vertrouwen: vertrouwen in elkaar, in het besef dat er dankzij de ander iets goeds kan opbloeien. Zo’n grondhouding werkt ontspannend op verstikkende beheersingsdrift.
3. Van winst naar waarden
Maatschappelijk en economisch succes worden afgemeten in geld. Aandeelhouderswaarde vergroten is de mantra die wereldwijd de economische verhoudingen beheerst. Deze maatstaf voor succes keert zich nu tegen ons. De financiële crisis van 2008 en de klimaatcrisis zetten ons voor het blok. Maatschappelijk welzijn en persoonlijk geluk staan onder druk. Gelukkig dient zich een tegenbeweging aan. De voorbeelden daarvan zijn legio: de VN die duurzame ontwikkelingsdoelen vaststelt, jongeren die concrete resultaten verlangen in het tegengaan van klimaatverandering, bedrijven die ervoor kiezen maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Globalisering, technologisering en economisering vragen om een breder waardebegrip. Bij alle beslissingen in de civil society, het openbaar bestuur en de economie is het van belang de vraag te stellen: hoe wordt het menselijk leven, het samenleven en het leven met de schepping nu en later het beste gediend? En wie draagt hier de verantwoordelijkheid voor en neemt daadwerkelijk de beslissingen die nodig zijn?
Zij aan zij-verdiepingspakketten
In de zomer van 2020 heeft het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA wekelijks een 'Zij aan zij-verdiepingspakket' uitgebracht. Een cadeautje voor wie thuis zit of onderweg is en naar verdieping en inspiratie zoekt. Het verdiepingspakket bestaat uit mooie verhalen, interviews en artikelen rondom een thema uit Zij aan zij. Zij aan zij is het ‘toekomstperspectief voor Nederland in 2030’ dat het WI eerder publiceerde en dat in deze tijden van corona een verrassende actualiteit blijkt te hebben. Juist nu is bezinning op de toekomst nodig. Het verdiepingspakket biedt houvast, herkenning en perspectief.
Het land in!
AppèlXL (on tour) en 2030Talks
Het CDA-congres van 9 november 2019 - AppèlXL - was de start van het interactieve traject rondom Zij aan zij. Aan het begin van de ochtend werd het startdocument door Leonard Geluk aangeboden aan de partijvoorzitter Rutger Ploum. Daarna gingen ruim 1.200 congresdeelnemers in verschillende sessies in gesprek over het Nederland van 2030 en leverden zo hun input op het startdocument. In januari 2020 werden in Eindhoven en Zwolle twee grote events gehouden, met ruim 600 deelnemers in totaal. Daarnaast organiseerden de CDA-jongerenbeweging (CDJA) zogeheten 2030Talks in een aantal grote steden.
Aan de slag!
Zij aan zij is een uitnodiging aan iedereen - CDA-lid of niet - om mee te denken over de toekomst van Nederland. Na de presentatie van ’Zij aan zij’ in november 2019 stroomden de verzoeken van afdelingen en organisaties binnen om het visiedocument te bespreken. Samen met gespreksleiders en werkvormen zijn honderden leden en geïnteresseerden aan de slag gegaan. Zo'n tachtig bijeenkomsten zijn gehouden, van kerken tot kroegen en kantines. Daarnaast werd ook opgeroepen om zelf aan de slag te gaan. Zo was er de mogelijkheid om een essay in te leveren via de website en konden mensen in hun eigen organisatie of netwerk aan de slag met speciale hand-outs met uitgewerkte werkvormen. Ook zijn er verschillende huiskamergesprekken gehouden.
