Welkom bij 'Bram'!
Bram. De podcast die een stapje terug doet van politieke waan van de dag en zich richt op de grootste maatschappelijke vragen van dit moment. Met Allard Amelink en André Poortman als presentatoren. Hoogleraar George Harinck verzorgt elke aflevering een column.
De hedendaagse politiek draait vooral om de poppetjes. Wie heeft ruzie met wie? Hoe staat die en die ervoor in de peilingen? Wie is de winnaar van deze week en wie de verliezer? Het lijkt wel alsof het alleen nog gaat over conflict, sterke mannen (en soms een vrouw), snelle jongens en gelikte marketing.
Met ‘Bram’ doen we een stapje terug van deze politieke dagkoers en richten ons op de grootste hete hangijzers van dit moment - van klimaat tot ongelijkheid en van woningmarkt tot racisme. Daarbij laten we ons inspireren door een Bram die dit jaar 100 jaar geleden overleed – Abraham Kuyper. Architect van het moderne politieke partijlandschap, die niet de personen, maar de ideeën centraal stelde in de politiek.
Afleveringen seizoen 2 (2022)
Daar zitten we weer: seizoen 2 van Bram!
Allard en André zitten er klaar voor: het nieuwe seizoen van Bram de Podcast - de podcast die een stap terug doet van de politieke waan van de dag en zich richt op de grote en urgente thema's van deze tijd. Ook dit seizoen gaan A&A in gesprek met interessante gasten, die specialist zijn in hun vakgebied. Dit seizoen komen thema's langs als Europa, klimaat, polarisatie en data en autonomie.
Link: https://open.spotify.com/episode/2bAsYEoKrGPay8RXpjq221?si=f5338051c9144d3e&nd=1
Aflevering 1: Is het algemeen belang nog te redden? (met Beatrice de Graaf)
In de eerste aflevering is hoogleraar Beatrice de Graaf te gast. Een gesprek over polarisatie, tribunalen en het algemeen belang.
In Nederland verkeren we in de gelukkige omstandigheid dat we leven in een democratische rechtstaat. Daarin mogen we allemaal van mening verschillen over waar het heen moet met ons land. Die meningen kunnen ver uit elkaar liggen en kunnen leiden tot verhitte debatten. Maar het idee is toch dat uiteindelijk die debatten gaan over: wat is het beste voor Nederland en dus voor ons allemaal? In een gepolariseerde samenleving waarin ideologie er niet meer toe lijkt te doen, en vaak juist in ‘vijandsbeelden’ wordt gedacht lijkt dat gemeenschappelijke doel, het beste voor Nederland, onder druk te staan. Daarom in deze aflevering van Bram de vraag: is het algemeen belang nog te redden?
Spotify: https://open.spotify.com/episode/2xQgRGvYTm2x6GLgi1kkjq?si=b9bc6cd9b1614a71&nd=1
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000551279821
Aflevering 2: Kunnen we ons uit de klimaatcrisis innoveren? (met Paul Schenderling)
Dat we een klimaatprobleem hebben is zo ongeveer iedereen wel duidelijk. Hoe dat probleem moet worden opgelost is nog niet helder. Vaak horen we de term ‘groene groei’. Het lijkt het beste van twee werelden: een gezonde planeet en meer welvaart voor iedereen. Maar klopt dit wel? Of is het alleen een reclameslogan waarmee we onszelf zand in de ogen strooien? In deze aflevering pleit Paul Schenderling voor een nieuw tijdperk. Het tijdperk van post-growth waarin we bezig zijn met kwalitatieve groei in plaats van alleen materiële en kwantitatieve groei.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/0YHkCi2NF1En4gDfcuaP0R?si=ddbc598676714dbc
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000552537244
Bronnen uit die Paul in het gesprek noemt:
- Het IPCC-rapport uit 2018 is de bron van het gegeven dat we nog maar 8 jaar hebben om serieus actie te ondernemen en de emissies in een steil pad naar beneden te brengen.
- De beide artikelen (link 1 en link 2) uit Nature laten zien (a) hoeveel doden er nu al vallen door CO2-uitstoot en (b) dat de doelen van Parijs waarschijnlijk niet gehaald kunnen worden in combinatie met groei.
- Het artikel van Hickel en Kallis geeft in meer brede zin een analyse over de vraag of groene groei überhaupt mogelijk is.
- Het artikel uit het gezaghebbende tijdschrift PNAS is verreweg het meest schokkend en laat zien dat zelfs als we de opwarming onder de 2 graden houden er in de komende 50 jaar 1,5 miljard mensen ontheemd zullen raken omdat hun leefgebied door hitte, droogte en overstromingen onleefbaar wordt; en als het niet lukt om de opwarming onder de 2 graden te houden, loopt dit aantal op tot het onbevattelijke aantal van 3 miljard mensen in de komende 50 jaar.
- Het artikel van Chancel en Piketty levert een empirische onderbouwing voor de stelling dat we bij de implementatie van postgroei rekening moeten houden met grote ongelijkheid in de mate waarin mensen uit verschillende inkomensklassen bijdragen aan het probleem (en dus belast zouden moeten worden om bij te dragen aan de oplossing).
Aflevering 3: Zijn we als Nederland nog veilig? (met Jaap de Hoop Scheffer)
In deze aflevering gaan Allard en André in gesprek met Jaap de Hoop Scheffer, voormalig secretaris-generaal van de NAVO. Aanleiding is de oorlog die Rusland in Oekraïne is gestart. Het wordt gezien als het grootste conflict op Europese bodem na de Tweede Wereldoorlog. Zijn Europese en nationale instituties en internationale bondgenootschappen als de NAVO nog wel ingericht zijn op de heel concrete dreiging van Rusland. En hoe gaan we om met de dreiging van kernwapens? Kortom: zijn we nog in staat onze veiligheid te garanderen?
Spotify: https://open.spotify.com/episode/2nQLaIqLII5DCrc5rFWksH?si=691480ac82474031
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000553124790
Aflevering 4: Groene industriepolitiek en kernenergie (met Henri Bontenbal)
Is er in Nederland wel ruimte voor industrie? We zijn een klein en vol land. Veel mensen ervaren gevolgen als gezondheidsproblemen door grote en vervuilende industrie. Of zou Nederland juist met zijn kennis en innovatiekracht koploper verduurzamen kunnen worden? En welke rol is er weggelegd voor kernenergie? Deze vragen bespreken we met Tweede Kamerlid voor het CDA Henri Bontenbal. Vorig jaar verscheen zijn pamflet waarin hij pleit voor een groene industriepolitiek in Nederland. Met hem gaan we in gesprek over waar de focus van het klimaatbeleid zou moeten liggen en hoe verduurzamen en verdienen zich tot elkaar verhouden. Krijgt politiek Den Haag alle neuzen dezelfde kant op om het klimaat te redden?
Spotify: https://open.spotify.com/episode/3gPC7XWIJaWRILoiYGWC0X?si=787226b198004b57&nd=1
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000554681338
Aflevering 5: Staat onze autonomie onder druk? (met Miriam Rasch)
In deze aflevering spreken Allard en André filosoof Miriam Rasch. Zij schreef een boek over autonomie. Actueel omdat nogal regelmatig klinkt dat onze autonomie onder druk staat. De overheid zou onze vrijheid inperken, algoritmen bepalen ons leven en volgens sommige wetenschappers zijn we ons brein. Bestaat autonomie eigenlijk wel? En zo ja, hoe geven we autonomie vorm?
Spotify: https://open.spotify.com/episode/3YjVuF4ad7Z2HKBvLDJ3VD?si=klqb0kfLSIepLkpWyzr7Pg&nd=1
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000556138931
Aflevering 6: Wat is de toekomst van Nederland in de EU? (met Mathieu Segers)
Wat is dat toch altijd met Nederland en Europa. We zitten in de Unie, maar van harte lijkt dat niet altijd te gaan. Hoe zit dat eigenlijk? De Nederlandse houding lijkt er vooral een te zijn van: als het maar genoeg voordeel oplevert. Open grenzen, een munt en een vrije markt. In deze aflevering bespreken Allard en André de geschiedenis van de Europese samenwerking en de toekomst van Nederland in Europa met hoogleraar Europese geschiedenis Mathieu Segers.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/5gNWFpEwiFaXBWd0QMV3dz?si=22beb9bbdc9448f2
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000557876596
Aflevering 7: Waarom zijn excuses voor het slavernijverleden belangrijk? (met Kathleen Ferrier)
Het is tegenwoordig een hot topic: collectieve excuses maken voor historisch onrecht. We worden meer dan vroeger geconfronteerd met de zwarte bladzijden van de Nederlandse geschiedenis. Het is de vraag hoe die geschiedenis van bijvoorbeeld het slavernijverleden ook nu nog doorwerkt in onze samenleving. En zijn we ons voldoende bewust daarvan? Wat betekent eigenlijk de schuldvraag van vroeger voor generaties van nu? En is excuses dan nodig of richten we ons beter op de urgente vraagstukken van vandaag? In deze aflevering van BRAM leggen Allard en André deze vragen voor aan Kathleen Ferrier, iemand die als geen ander zich juist met deze thema’s bezighoudt.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/5UKEiST90NzdoADulnq19T?si=2cd0b2c892f0470d
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000559289109
Aflevering 8: Is Nederland rechtser geworden? (met Nikki Sterkenburg)
Deze maand is het 20 jaar geleden dat Pim Fortuyn vermoord werd. Zijn invloed is nog steeds groot, al is het maar omdat er gesproken wordt over "voor Fortuyn" en "na Fortuyn". Het verschil in die periodes zit in de grote politieke aandacht voor migratie, integratie en islam. Vóór Fortuyn werd daar nauwelijks in de politiek over gesproken, sindsdien staat het hoog op de agenda - niet alleen bij rechts-populistische partijen. Is Nederland politiek gezien naar rechts geschoven deze eeuw? En welke rol speelt radicaal en extreemrechts daarin? Hebben zij het Overton-window van wat acceptabel is, opgeschoven? André en Allard bespreken het met Nikki Sterkenburg. Ze promoveerde op radicaal- en extreemrechts en schreef het boek 'Maar dat mag je niet zeggen'.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/75Ryb10Kj4CTyGFxJ47qUD?si=743c5e989561410d
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000561515099
Aflevering 9: Hoe kunnen we burgers écht bij politieke besluitvorming betrekken? (met Eva Rovers)
Vraag op een gemiddelde verjaardag naar de huidige staat van onze politiek en je zult weinig enthousiasme horen. De politiek is vooral met zichzelf bezig, te veel gericht op hypes; de kloof tussen burger en politiek is alleen maar toegenomen en ondertussen ook de verdeeldheid in de samenleving; en wezenlijke besluiten worden vooruit geschoven; en wie hebben nu echt de macht? Het volk, of lobbyisten en grote bedrijven? Er is actie nodig. De politiek zal een beweging terug moeten maken, en dat gaat verder dan ‘naar de burger luisteren’. Allard en André gaan in gesprek met Eva Rovers naar aanleiding van haar nieuwe boek ‘Nu is het aan ons. Oproep tot echte democratie’. Zij stelt dat de politiek burgers op een wezenlijke en geïnformeerde manier bij besluitvorming moet betrekken. In deze aflevering wordt verkend hoe onze democratie ervoor staat, en welke instrumenten nodig zijn om mensen niet alleen als kiezers, maar vooral als burgers te zien. Voor meer informatie over het nieuwe boek van Eva Rovers, uitgegeven bij De Correspondent: http://www.decorrespondent.nl/nuishetaanons.
Aflevering 10: Nemen we de rechtsstaat niet teveel voor lief? (met Ernst Hirsch Ballin)
Dit tweede seizoen begonnen we met de vraag naar het algemeen belang. Die lijkt sterk onder druk te staan. Boeren, burgers en buitenlui hebben allen hun eigen partij en die politieke partijen lijken vooral gericht op deelbelang van deelgroepen in de samenleving. Deze vicieuze cirkel houden politieke en samenleving samen in stand. In deze laatste aflevering van het tweede seizoen spreken Allard en André oud-minister en hoogleraar Ernst Hirsch Ballin. Hij heeft een boek geschreven over waakzaam burgerschap waarin hij de democratische rechtsstaat bespreekt. Waakzaamheid als instrument om de cirkel van het denken vanuit het eigen belang te doorbreken. Hoe werkt dat? En wat hebben we als gemeenschap aan de democratische rechtsstaat? Het gesprek daarover hebben we als samenleving nog te voeren, maar de perspectieven van Hirsch Ballin zijn hoopvolle richtingen. Lees hier meer over het nieuwe boek van Ernst Hirsch Ballin: https://www.singeluitgeverijen.nl/querido/boek/waakzaam-burgerschap/.
Afleveringen seizoen 1 (2020-2021)
De hosts (Allard en André) stellen zich voor
In Bram gaan Allard Amelink en André Poortman op zoek naar antwoorden op de grote maatschappelijke vraagstukken van dit moment - van klimaat tot ongelijkheid en van marktwerking tot racisme. In deze trailer stellen zichzelf kort voor en leggen ze uit wat ze in podcast Bram gaan doen.
Link: https://open.spotify.com/episode/3mNX5XIYgiKS4w92yMsnNQ?si=06fdKQq2QxWCfIVFUF2bGg
Aflevering 1: Het klimaat
In de eerste aflevering staat het klimaat centraal. Te gast is Ties Joosten, onderzoeksjournalist van Follow the Money.
Een beter milieu begint bij jezelf, zo wordt vaak gezegd. Maar is dat wel zo? Grote industrieën stoten eindeloos veel CO2 uit. Er lekt olie weg uit boorplatforms. Een soep van plastic overwoekert de oceanen. Er vliegen duizenden vliegtuigen door de lucht. In deze aflevering vragen we ons af waar dat betere milieu nu echt begint en wat mijn eigen rol daarin is.
George Harinck laat in zijn column zien hoe het milieu voor Kuyper al in de 19e eeuw een belangrijke rol speelde. Hoewel voor Kuyper inderdaad een beter milieu thuis begint (een schoon huis en een geregelde badbeurt) maar dat hij desondanks een duidelijke rol voor de overheid ziet weggelegd.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/7o3ouS3lxW3P6UJBVMZypp?si=I4bEz1fmR3-8F4ok8ITb_A
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000501286917
Aflevering 2: Marktwerking
In deze tweede aflevering staat marktwerking centraal. Te gast is Jelle van Baardewijk, lector bedrijfsethiek HR en UD maatschappelijke bestuurskunde VU.
We vragen ons af: is de marktwerking failliet? Neem de kinderopvang in de buurt. Van wie is die eigenlijk? Niet van de gemeente of van de leidsters; en ook niet van jou als ouder. Nee, de kinderopvang om de hoek, zou zomaar in handen kunnen zijn van een enorm Canadees private equity-bedrijf. Dat geeft een onbehaaglijk gevoel: waarom moet de winst die gemaakt wordt door de opvang van je kind naar een Canadese multinational afvloeien? Nog los van alle subsidie van de overheid die naar de kinderopvangbranche gaat. Maar nog breder: waarom is de kinderopvang überhaupt een markt? Deze en andere vragen staan centraal in de aflevering over marktwerking. George Harinck duikt weer met ons de geschiedenis in en via deze link lees je het interessante nieuwe boek van Jelle van Baardewijk: https://www.jellevanbaardewijk.nl/wetenschap/
Spotify: https://open.spotify.com/episode/5VWR4kABGoDBAIciS5GkPP?si=MIEdrM21RyuGT_ki0tSTDw
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000502025516
Aflevering 3: Gender
In de derde aflevering staat het thema gender centraal. Te gast is Joke van Saane, hoogleraar Zingeving en leiderschap aan de Universiteit voor Humanistiek en tevens rector en voorzitter van het College van Bestuur.
Toen Sigrid Kaag zich kandidaat stelde als lijsttrekker van D66 en daarbij aangaf dat ze bereid is premier te worden vraagt een interviewer namens het AD: “U had wel iets uit te leggen aan uw man en uw vier kinderen.“ Zelf geeft ze aan dat ze het moederschap en het eventuele premierschap prima te combineren vindt. Wopke Hoekstra, lijsttrekker van het CDA en geframed als een echte 'family man', krijgt niet die vraag. In deze aflevering hebben we het over hoe het hele begrip 'gender' aan verandering onderhevig is. We zoomen daarbij vooral in op de man-vrouwverhouding in onze samenleving. En de veranderingen binnen die verhouding. George Harinck vraagt in zijn column aandacht voor meer onbekende stemmen binnen de feministische beweging.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/6UeSMQMEBXJkcZwVa35H4y?si=YVWr4BKPQiWfqeBrNNCzgw
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000508695626
Aflevering 4: Stad en regio
In aflevering vier praten we over stad en regio. Te gast is Floor Milikowski, journalist voor onder meer de Groene Amsterdammer en auteur van de boeken Van wie is de stad? over Amsterdam en Een klein land met verre uithoeken over ongelijke kansen in een veranderend Nederland.
We vragen ons af in deze aflevering hoe in een klein land de verschillen zo ontzettend groot kunnen zijn. In denkbeelden, economie, welvaart en noem maar op. Floor denkt met ons mee over hoe ons land de regio beter kan benutten en de positie van ‘zwakke’ gebieden kan verstevigen. George Harinck neemt ons mee naar vroeger tijden in zijn historische column.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/0QWBxpZ0aVMhWsEAk063J3?si=pEMz-QrnTiWcfs0h0zfdoA
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000510738675
Aflevering 5: Etnische diversiteit
In aflevering vijf gaat het over etnische diversiteit. Te gast is Saniye Çelik, bestuurskundige en lector diversiteit aan de Hogeschool Leiden.
Met Saniye denken we na over wat diversiteit betekent en hoe diversiteit in onze samenleving functioneert. We bespreken thema's als uitsluiting en racisme. Daarbij kijken we ook in deze aflevering steeds weer naar het individu en het collectief. Automatisch komen dan vragen op rondom institutioneel racisme, maar ook het racisme in onszelf. Hoe moeten we ons daartoe verhouden? Hoe gaan we om met het anders-zijn van de ander?
Saniye Çelik biedt verfrissende perspectieven op dit onderwerp. George Harinck bespreekt in zijn column het thema diversiteit in het kader van de volksvertegenwoordiging in de Tweede Kamer.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/1nuPCmWJwa44Eae3O67gDG?si=-lC_eOQzT7CyERtxt09Ogw
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000512635749
Aflevering 6: Levenseinde
In aflevering zes spreken we over het levenseinde. Te gast is Bert Keizer, filosoof, specialist ouderengeneeskunde en werkzaam bij het Expertisecentrum Euthanasie.
Met Bert bespreken we de geschiedenis van de euthanasiewet: hoe ging dat eigenlijk vroeger en hoe gaat het er tegenwoordig aan toe? Daarbij komen ook actuele vraagstukken voorbij: euthanasie bij een gevorderde dementie en de problematiek van voltooid leven. Bert Keizer is als geen ander thuis in de wereld van het levenseinde. Hij komt met interessante perspectieven op de huidige problematiek en illustreert zijn opvattingen met boeiende anekdotes.
Spotify: https://open.spotify.com/episode/13pxPpItJP2zzo0wGOE1uz?si=fcc801e66b714902
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000514318634
Aflevering 7: Nudging
We eindigden de afleveringen hiervoor steeds met de vraag: wat kunnen “we” doen (het collectief) en wat kunnen “wij” doen (heel concreet jij en ik). Maar eigenlijk is er een derde optie: dat het collectief stuurt op wat het individu doet. Individu en collectief lijken niet van elkaar te scheiden. Dat is een element waar we het in deze aflevering over hebben, met Damiaan Denys, filosoof en hoogleraar psychiatrie aan de Universiteit van Amsterdam.
Allerlei organisaties in hun marketing en ook de overheid in het maken van beleid maken bewust of onderbewust gebruik van die inwerking van het collectief op het individu. Beleidsmatig heet het 'nudging' als dat sturen op een manier gebeurt die niet direct merkbaar is voor de persoon om wie het gaat. En bij dat sturen gaat het altijd vanuit de zender om een zeker gewenst gedrag. Er komen hier twee disciplines, twee gebieden bij elkaar. Namelijk filosofie (hoe verhoudt het individu zich tot het collectief) en psychiatrie (hoe reageren we op subtiele en niet merkbare sturing).
Spotify: https://open.spotify.com/episode/4GPKYBykkKW0OSdYRoD0FO?si=hCqwECPdSZmIrMEKoz1XeQ
Apple: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/bram/id1539640765?i=1000516368569
Hosts
Allard Amelink
Allard Amelink is podcastmaker en host van Bram. Met zijn eigen bedrijf 3A3D heeft hij diverse podcasts ontwikkeld, zoals de Podcast Filosofie en Zaaigoed over het sociaal domein. Daarnaast werkt hij voor NPO Radio 4 aan een podcast over kunst en Bijbelverhalen. Eerder was Allard politiek assistent van Hugo de Jonge, toen deze nog wethouder was in Rotterdam. Daar heeft hij van dichtbij gezien hoe in de politiek de ophef van de dag het vaak wint van de inhoud. Daarom wil hij in de podcast Bram op zoek naar antwoorden op grote actuele vraagstukken die er echt toe doen.
André Poortman
André Poortman is theoloog en als onderzoeker en stafmedewerker verbonden aan het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA. Hij houdt zich bezig met thema’s die samenhangen met ethiek en levensbeschouwing. Op die gebieden stelt hij de ’trage’ vragen die vaak samenhangen met politieke besluitvorming. Daarnaast is hij als buitenpromovendus verbonden aan het AMC Amsterdam, waar hij een proefschrift schrijft over het voltooid leven. Als co-host van de podcast Bram reflecteert hij kritisch met de gast op de grootste politieke hangijzers van dit moment, voorbij de waan van de dag.