Lente CDV 'Emancipatiestrijd' verschenen

Een christendemocratische visie op emancipatie is wezenlijk anders dan die van andere politieke stromingen. Emancipatie kan niet vanuit de overheid worden opgelegd, moet niet in de valkuil van identiteitspolitiek stappen waarin slechts één aspect van iemands identiteit wordt benadrukt, en benadert het individu altijd in de context van de gemeenschap.

Dat is de analyse in het Lentenummer van CDV, dat deze week uitkomt. Hierin niet alleen aandacht voor de emancipatiestrijd maar ook voor de uitslag van de provinciale verkiezingen en wat deze de christendemocratie en het CDA te zeggen heeft. Beide onderwerpen hebben gemeen dat mensen zich niet gezien of gehoord voelen en om die reden stevig aan de bel trekken. Polarisatie ligt daarbij op de loer, maar verzet daartegen mag niet betekenen dat zaken onbenoemd blijven. In deze CDV daarom analyses die aangeven waar dingen niet goed gaan (in de politiek van de christendemocratie en bij de omgang met minderheden), maar zodanig dat mensen niet tegen elkaar worden opgezet.

Het is belangrijk vanuit welke mensvisie emancipatiebeleid start, benadrukt Frank Buijs van het CDA-Pride Netwerk. ‘Bij liberalen staan vrijheden tegenover elkaar, bij sociaaldemocraten is men al snel slachtoffer, terwijl bij christendemocraten verantwoordelijkheid en gemeenschap centraal staan.’ Daarom roept Buijs op minderheden als homoseksuelen niet achter te laten bij ‘VVD of D66 met hun kosmopolitische emancipatieagenda en een op zichzelf gerichte mentaliteit’’. Ook Jan Pieter Verweij, CU-politicus en directeur van stichting Chris, stelt dat bij transgenderzorg niet alleen naar individuele rechten gekeken moet worden. Emancipatiebeleid dat familie of religie slechts als hindernis ziet kan de vrijheid van jongeren in de weg zitten. Zij kunnen - bijvoorbeeld bij geslachtsverandering - dan verantwoordelijk worden gehouden voor hun individuele keuzes én hun falen. ‘Jongeren hebben veel meer aan een veilige samenleving waarin zij en hun gezin begeleid worden in moeilijke levensvragen en waarin zorg met aandacht de regel is, dan aan een individueel recht.’

Excuses slavernij
Kathleen Ferrier benadrukt dat de rol van de gemeenschap bij emancipatie ook op wereldniveau nodig is, zoals bij de omgang met het slavernijverleden. Excuses hiervoor zorgen voor nieuw perspectief, ‘zowel voor de persoon die excuses aanbiedt als voor de persoon aan wie die worden aangeboden’. Het gaat dus niet enkel om individuele belangen maar om ruimte ‘voor alle perspectieven, inclusief die van de boze witte Nederlander (...) die zich bedreigd voelt, die vreest oude vertrouwde tradities te verliezen.’ Politieke partijen die de rol van religie in de samenleving erkennen, hebben hierbij een specifieke taak, aldus Ferrier, wat ook Vishnu Rampadarath van het diversiteitsnetwerk in het CDA benadrukt. Dorenda Gerts van CDA Vrouwen stelt dat vrouwen niet alleen de emancipatie-agenda kunnen dragen en roept mannen op hun aandeel te nemen.

In een uitgebreid interview waarschuwt bestuurskundige Paul Frissen dat het emancipatiebeleid nu te veel vanuit de staat wordt opgelegd. ‘Het emancipatie-ideaal dat de staat aan de samenleving voorhoudt en oplegt, is de liberale seculiere Randstedelijke opvatting over wat emancipatie is.’ Hierdoor staat de pluraliteit in de samenleving sterk onder druk en verwordt de overheid steeds meer tot een machtsmachine. Dit is volgens hem ook zichtbaar bij de toeslagenaffaire. Deze ‘is geen afwijking, maar een logische uitkomst van een verzorgingsstaat die integraal wil zijn, alomvattend, waarin elk van haar burgers gescreend, gemonitord, gevolgd en waar nodig zelfs gedisciplineerd en gestraft wordt’. De staat is veel te dominant geworden, wat niet alleen bij het emancipatiebeleid en de toeslagenaffaire blijkt, maar ook in de gezondheidszorg. ‘Denk bijvoorbeeld aan de hedendaagse obsessie inzake overgewicht en de juiste leefstijl’, aldus Frissen.

Lees hier het interview met Paul Frissen: ‘De dwang van de integrale staat is gevaarlijk'

Verkiezingsuitslag en het CDA
In deze CDV ook veel aandacht voor de recente provinciale verkiezingen en wat deze voor het CDA betekenen. Volgens historicus Remieg Aerts is er wel degelijk toekomst voor de christendemocratie, omdat er nog altijd een brede groep is die zich niet thuis voelt bij het libertaire en tevreden electoraat van D66 en VVD, of het onvrede-electoraat van populistische partijen. Het CDA moet dan wel zijn basis weer in de wijken, dorpen en gemeenten hervinden, afscheid nemen van een marketing gedreven partijorganisatie en vooral een beleid voeren dat overeenkomt met de eigen principes. Ook WI-medewerker Arjen Siegmann stelt dat het CDA zijn verkiezingscampagnes in navolging van politieke campagnes in de VS te veel op de persoon in plaats van op ideeën heeft afgestemd. 

Jurist Hans-Martien ten Napel vraagt zich af of de malaise in het CDA voortkomt uit de progressief-liberale val waarin de partij is getrapt. Op het gebied van gender, immigratie en de EU heeft ze volgens hem posities ingenomen die afwijken van klassiek christendemocratische. Pieter Jan Dijkman, directeur van het WI, stelt dat er een ‘herschikking van het politieke landschap’ heeft plaatsgevonden, waarin niet langer ideologie het onderscheidende criterium is maar identiteit. ‘De doorbraak van BBB is een nieuwe bevestiging van de breed bestaande intuïtie dat politiek meer recht moet doen aan dit thuisgevoel.’ Om de christendemocratie hierbij weer aan te laten sluiten moet ze zich vernieuwen. Dijkman doet zeven handreikingen, waaronder de heruitvinding van het CDA als volkspartij en het aangaan van nieuwe vormen van samenwerking, wellicht ook met ‘geestverwante fracties en groepen, zoals BBB en Omtzigt’. 

Lees hier Dijkmans artikel: 'Christendemocratie als brug tussen straat en staat'

Verder in CDV een interview met de Britse Lord en Labour afgevaardigde in het Hogerhuis Maurice Glasman, die een verklaring heeft waarom het CDA en de PvdA het moeilijk hebben. ‘Regeringen en volkspartijen zijn er meer op gericht om te voldoen aan allerlei internationale verplichtingen dan dat ze het welzijn van de eigen bevolking bevorderen. Vind je het gek dat populisten dan veel stemmen trekken?’ Glasman adviseert PvdA en CDA hun eigen politieke gedachtegoed weer serieus te nemen maar vooral de eigen achterban van boeren en arbeiders in de lokale gemeenschappen weer bij het beleid te betrekken, ook als dit resulteert in het opzeggen van internationale verdragen.

Ten slotte in Dwars aandacht voor de vraag of het CDA meer aan ombudspolitiek moet doen: een debat tussen Kavish Partiman en Frank van den Heuvel, beiden uit Den Haag waar Richard de Mos ten aanzien van ombudspolitiek over de schreef is gegaan. En een schriftelijk interview met Europarlementsvoorzitter Roberta Metsola, die vorige week de Schmelzerlezing heeft gehouden. Europarlementariër Esther de Lange reageert op de vorige CDV ‘Hypotheek op de toekomst’ en stelt dat de EU begrotingsregels als gevolg van allerlei crises aan aanpassing toe zijn.