Nieuwe WI-bundel: Reflecties op de coronacrisis

De coronacrisis was een test voor de samenleving en de democratie. Tot nu toe is weinig aan politieke en bestuurlijke evaluatie gedaan. Het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA brengt vandaag een essaybundel uit met kritische en opbouwende reflecties om lessen te trekken uit de coronaperiode.

Juist ook in crisistijd kan een politieke filosofie houvast bieden. De christendemocratie wil altijd een appel doen op een verantwoordelijke en vrije samenleving. In hoeverre ging de Nederlandse overheid in haar corona-aanpak uit van de verantwoordelijkheid van de samenleving? Welke lessen zijn daaruit te trekken voor de omgang van het openbaar bestuur met de samenleving, zowel bij een nieuwe pandemie als onder gewonere omstandigheden? Dat zijn de centrale vragen in de essaybundel Leren van corona. Naar een nieuw vertrouwen in samenleving en democratie.

In de bundel worden vier lessen getrokken over de verhouding tussen overheid, politiek en samenleving. Ten eerste is het van belang om politiek op te vatten als het debat over waarden. In de coronacrisis vroeg de afweging tussen verschillende grondrechten om een politiek debat. Dat debat werd onvoldoend vanuit waarden, mensvisies en samenlevingsvisies gevoerd.

De tweede les is dat politiek dient te draaien om het gemeenschappelijk belang. Verstandige politiek vertegenwoordigt alle inwoners. Die taak is extra belangrijk als maatregelen menselijke relaties bemoeilijken – ‘lockdowns’ – of merkbaar scheidslijnen met zich meebrengen in de samenleving – ‘vaccinatiedrang’.

De derde les is dat het samenspel tussen macht en tegenmacht serieus genomen dient te worden, ook in crisistijd. In crisissituaties kan onder bestuurders al snel een tunnelvisie ontstaan. Zo was er door de gemedicaliseerde blik op het coronavirus lange tijd te weinig oog voor de psychosociale en economische gevolgen van het virus. Politici dienen dan een gezond tegenwicht te bieden.

Ten vierde dienen crisisbeleid en de bijbehorende economische maatregelen uit te gaan van een actieve, betrokken samenleving. Hierbij is het aanmoedigen van een gezonde leefstijl van cruciaal belang, zowel in het verzachten van de crisisomstandigheden als bij het weerstand kunnen bieden aan besmetting. Dit vraagt van overheden een wezenlijk andere manier van omgaan met gezondheid, ziekte en zorg.

De bijdragen aan deze bundel zijn geschreven door Jan Hoogland, Ira Helsloot, Arjen Boin, Raymond Gradus & Roel Beetsma, Hansko Broeksteeg, Tijmen Wisman & Mona Keijzer, Ronald Meester, Aart Nederveen, Henk den Uijl, Eline van den Broek-Altenburg, Paul van Geest en Miriam de Kleijn.