Winter CDV 'Pers en politiek' verschenen
'Nieuwe relatie pers en politiek gewenst'
Hoe kan de journalistiek bijdragen aan het vertrouwen in de democratische samenleving? Dat is de kernvraag van de nieuwe CDV, die gewijd is aan de relatie tussen media en politiek. Naast waardering is er ook reden tot zorg en zijn er pleidooien voor vernieuwing. Zo moet de overheid meer beleid formuleren ten aanzien van private of commerciële journalistiek. ‘De “oude” relatie tussen overheid en journalistiek was weliswaar comfortabel, maar is niet langer houdbaar’, aldus Rinder Sekeris, directeur-uitgever van het Nederlands Dagblad.
Sinds de ontzuiling kenmerkt de relatie tussen journalistiek en politiek zich door onafhankelijkheid. Maar daarmee is niet alles gezegd, blijkt uit de nieuwe Christen Democratische Verkenningen die deze week verschijnt. Nepnieuws, mediamijding maar ook oneerlijke concurrentie vanuit de publieke omroep zorgen ervoor dat de belangrijke rol van de private journalistiek opnieuw moet worden doordacht. Daarom bepleit Rinder Sekeris dat de politiek meer visie en stimuleringsmaatregelen ontwikkelt om te waarborgen dat deze professionele, onafhankelijke journalistiek bijdraagt aan de democratische rechtsstaat. Dat kan wat hem bereft tot onorthodoxe maatregelen leiden, zoals het aan elk adres verstrekken van een voucher op een privaat medium naar keuze. Ook Corine de Vries, hoofdredacteur van diverse regionale kranten, hekelt de concurentie vanuit de publieke omroep, waardoor de journalistieke pluriformiteit bedreigd wordt, en bepleit maatregelen. ‘Het beschikbaar stellen van met publiek geld verkregen inhoud voor commerciële media zou een eerste stap in de goede richting zijn. Subsidiestromen en fondsen zouden zich meer moeten richten op projecten die duurzaam de pluriformiteit en de journalistiek verbeteren.’
Lees hier het artikel van Rinder Sekeris
Parlementaire journalistiek
In de nieuwe CDV veel aandacht voor de complexe verhouding tussen de parlementaire journalistiek en de politiek/overheid. Volgens Jan Schinkelshoek, oud-journalist en -Kamerlid, heeft de ontzuiling en ontideoligisering eraan bijgedragen dat de media op het Binnenhof erg op elkaar zijn gaan lijken en tot ‘pupillenvoetbal’ zijn overgegaan. De relatie tussen politiek en journalistiek is cynischer geworden, wat volgens hem niet enkel aan de media ligt. ‘Misschien wel van de weeromstuit doet “de” politiek hetzelfde als wat ze “de” pers verwijt: zaken uit hun verband trekken, uitvergroten, opblazen.’ Pieter Heerma, tot voor kort CDA-fractievoorzitter en oud-voorlichter in de Kamer, spreekt in dit verband over de ‘risicovolle tango tussen pers en politiek’. Hij wijt dit aan de versnippering bij zowel media als politieke partijen die, om toch op te vallen, ‘boosheid, ongenoegen en wantrouwen’ exploiteren. Zijns inziens zou onder meer de publieke omroep, ‘die minder onderhevig is aan de druk van kijkcijfers en reclame-inkomsten’ hiertegen tegewicht moeten bieden. Wat de publieke omroep betreft, stelt Hans Hillen een heel nieuw bestel voor. Nu de ontzuiling definitief is en omroepen als Ongehoord Nederland laten zien dat de pacficatie uit de tijd van de verzuiling heeft plaatsgemaakt voor polarisatie, moet er een gesloten bestel komen met één publiek net. ‘De overheid gaat niet over meningen en moet hieraan geen gefaciliteerd of gefinancierd podium bieden.’
Wet open overheid
Volkskrant-journalisten Frank Hendrickx en Erik Verwiel reflecteren over de zin en onzin van een transparante overheid. Zij doen geregeld beroep op de Wet open overheid (voorheen Wob), maar ervaren daarbij kritiek omdat hun werk zou bijdragen aan de toename van wantrouwen richting de overheid. ‘Het voelt ongemakkelijk als radicale of extremistische groepen die de “mainstreammedia” verachten, met jouw werk aan de haal gaan.’ Er is volgens hen ‘een legitiem debat te voeren over de voor- en nadelen van transparantie’. Journalisten moeten ‘proportioneel’ met Woo-verzoeken omgaan, ook om het behapbaar voor ministeries te houden, maar vooralsnog neemt de overheid zelf transparantie onvoldoende serieus, stellen zij. Dat vindt ook Ton van der Ham, onderzoeksjournalist bij Zembla. Journalisten moeten ‘niet uit zijn op een relletje, alsof het interessant is dat ambtenaren elkaar tegenspreken’, maar de overheid is zijns inziens hardleers als het om transparantie gaat. Van der Ham heeft een bundel geschreven waarin hij woorvoerders interviewt over het wantrouwen tussen hen en journalisten. Woordvoerders en bestuurders moeten loskomen van reputatiedenken, fouten durven toegeven en journalisten vertrouwen, maar de laatsten doen te weinig aan zelfreflectie, aldus Van der Ham. Journalisten moeten bedenken of ze hun onderwerpen rechtdoen en zullen daarom ‘eerder met de handrem erop ergens over moeten berichten dan zomaar wat schrijven of uitzenden’. Frits van Exter, voorzitter van de Raad van de Journalistiek, bepleit in een interview dat de rol van de media in de coronacrisis moet worden onderzocht en zij zichzelf afvragen: ‘was die kritisch of zijn we te meegaand geweest?’ Van Exter maakt zich zorgen over het feit dat journalisten door tijdgebrek of anderszins te weinig registreren wat er gebeurt en te snel duiden. Dit speelt nationaal op tv, maar ook regionaal door te een tekort aan journalisten. Ook René van Zanten benadrukt dat er meer gedaan moet worden om de lokale en regionale professionele journalistiek te versterken.
Lees hier het interview met Zembla-journalist Ton van der Ham
Verkiezingsuitslag
In CDV ook aandacht voor de verkiezingen, waarbij het CDA een electoraal dieptepunt heeft bereikt. In de rubriek Dwars een debat tussen Hentriëtte van Hedel, die zegt dat de christendemocratie juist bij NSC en BBB verder gaat, en Frank van den Heuvel, die stelt dat deze beide partijen onvoldoende christendemocratisch zijn, omdat ze zich rond personen en enkele issues concentreren. Politicoloog Hans Vollaard vindt dat het CDA de C moet loslaten, omdat het christendom zich voor elke politieke gedachte kan laten lenen, en beter met de NSC kan fuseren. Daartegenover stelt Julie van ’t Veer dat het CDA-gedachtegoed in een verdeeld Nederland juist relevanter is dan ooit. Hoogleraar Internationale Veiligheid Hylke Dijkstra bespreekt de gevolgen van de Europese verdeeldheid ten aanzien van het conflict tussen Israel en en de Palestijnen. Janne Nijman hekelt in dit verband het Nederlandse stemgedrag in de VN. Ook Tom Berendsen, CDA-lijsttrekker bij de komende Europese verkiezingen, stelt in een interview dat de buitenlandse politiek van de EU steeds belangrijker wordt. ‘Onze bestaanszekerheid staat op veel grotere schaal op het spel dan veel partijen lijken te beseffen.’
Lees hier het interview met Tom Berendsen
In zijn column gaat Ferdinand Grapperhaus in op de verkiezingswinst van de PVV. Als Wilders premier wil worden, moet hij zijn woorden over het proces over de ‘minder Marokkanen’-uitspraak’ intrekken, aldus de oud-minister van Justitie. ‘Wie vindt dat de uitspraken van onze onafhankelijke rechterlijke macht niet voor hem gelden, en dat een hem onwelgevallige uitspraak alleen maar betekent dat Nederland een corrupt land is, kan ik niet serieus nemen als minister-president.’