Zij aan zij-verdiepingspakket 9

Op 1 januari 2006 trad de huidige Zorgverzekeringswet in werking. De invoering van deze ZVW betekende een majeure wijzing van het zorgstelsel in Nederland. Zorgverzekeraars kregen een sturende rol, het onderscheid tussen particuliere en ziekenfondsverzekerden werd opgeheven en de zorg werd voor de helft betaald uit inkomensafhankelijke premies en de andere helft uit de nominale premies van de zorgverzekeraars. Tien jaar na de invoering van deze wet, in 2016, onderzocht Rutger Stafleu wat de oorspronkelijke bedoelingen van de wet waren die vervolgens worden afgezet tegen de uiteindelijke uitkomsten. Waarom werkt de wet niet op alle onderdelen zoals verwacht? Waren er aanpassingen in vergelijking tot het oorspronkelijke plan die verkeerd hebben uitgepakt? En wat is nodig om weer dichtbij de oorspronkelijke doelen van een solidair stelsel en mensgerichte, toegankelijke en betaalbare zorg te komen?

Lees hier ‘Zorg van waarde’

De toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg is een groot probleem in vergrijzende samenlevingen. Alle EU-landen moeten dit probleem aanpakken, hoewel de kostenstijging ongelijk is en de financiering en organisatie sterk uiteenlopen. Budgettaire prognoses van de Europese Commissie laten ernstige risico's zien die landen lopen als ze er niet in slagen om te hervormen. Aan de hand van de hervormingen die het zorgstelsel in Nederland in 2006 heeft doorgemaakt laat deze studie zien dat grootschalige hervormingen mogelijk zijn. 

Lees hier 'Healthcare reforms in an ageing European society'

De almaar uitdijende vraag naar gezondheid en zorg enerzijds en schaarse middelen anderzijds zetten de solidariteit in de gezondheidszorg onder druk. Dit vraagt om een diepgaande bezinning op ons gezondheidsbegrip en de wijze waarop we solidariteit vormgeven. Hervormingen zijn nodig voor de houdbaarheid van de solidariteit tussen gezond en ziek, rijk en arm, werkenden en niet-werkenden, jong en oud, en tussen huidige en toekomstige generaties. Het punt waarop wij onze verwachtingen van de solidariteit tussen gezond en ziek moeten bijstellen is bereikt, zo constateren Gerard Adelaar en Raymond Gradus.

Lees hier 'Gezondheidszorg: onbegrensde vraag, begrensde solidariteit'

Bij de decentralisaties van delen van de gezondheidszorg naar gemeenten veranderde het weefsel van de samenleving. Het ‘zorgen’ en de zorgethiek worden op een nieuwe leest geschoeid. Niet langer staan gespecialiseerde, geprofessionaliseerde organisaties voorop, maar worden nabijheid en verantwoordelijkheidszin van burgers verondersteld. Frans Vosman ziet dat Nederland vooralsnog  echter een nieuw politiek vocabulaire ontbeert om uit te drukken wat het lijden van de patiënt inhoudt en wat het betekent dat er voor je gezorgd wordt. Te vaak stuit de eigen taal van de burger voor de werkelijkheid van ziek-zijn en lijden op het gevoelloze jargon van new public management.

Lees hier 'Zorg vanuit zorgen gedacht: de veranderende ethiek in een gedecentraliseerde zorg'

We hebben in onze cultuur de gezondheidszorg op een functionele, natuurwetenschappelijke leest geschoeid, gericht op herstel en reparatie. Maar zorg is juist van belang omdat die meer dan functioneel is. De vraag wat zorg voor mensen betekent (zowel voor de zorgverlener als de zorgontvanger) krijgt te weinig aandacht, betoogt Carlo Leget in een interview met CDV.

Lees hier 'Een te functionalistische benadering van zorg tast de menselijkheid aan'

In dit artikel constateert Janny Bakker-Klein dat de zorg voor ouderen nog te veel wordt bepaald door bezuinigingsoverwegingen en regeldwang bij overheden. Daarnaast speelt een betuttelende houding bij kerken en zorginstellingen. Dit artikel bepleit en weg uit deze situatie: sluit aan bij de zorgprofessionals die in een persoonlijke relatie met ouderen prima in staat zijn om vast te stellen wat mensen zelf nog kunnen en waarbij ze hulp nodig hebben.

Lees hier 'Sluit aan bij professionals!'

In de zorg zou niet autonomie als zelfbeschikking of zelfsturing centraal moeten staan, maar moeten we autonomie verstaan als een proces van zelfwording, aldus hoogleraar Frits de Lange. Het streven naar autonomie verschiet volgens hem van kleur als de zorg verschuift van cure naar care, van genezen naar zorgen. Het gaat dan om het beschermen en bewaren van iemands unieke identiteit.

Lees hier het interview 'Zorg voor autonomie'

Het eigen leven wordt steeds meer beschouwd als iets waarvan men zelf de eigenaar en regisseur is. Leven en dood onttrekken zich echter voor een deel ook aan onze grip. In dit artikel verkennen Theo Boer, Pieter Jan Dijkman, Paul van Geest en Jan Prij de mogelijkheden van een middenpositie die recht doet aan zowel de individuele autonomie en persoonlijke verantwoordelijkheid als aan de notie van het leven als gave. Aan het eind van het artikel worden enkele christendemocratische uitgangspunten voor een visie op leven en dood geformuleerd, met daarbij ook aandacht voor behoeftigheid en kwetsbaarheid als centrale noties in de zorg.

Lees hier het interview 'Leven als gave en opgave'

De heersende cultuur van maakbaarheid van het leven draagt er niet aan bij om op een goede, doorleefde wijze met onze sterfelijkheid om te gaan. In Bijbels perspectief is ons ontvangen bestaan tijdelijk, broos, kwetsbaar. Volgens bisschop Gerard de Korte vraagt dat om een ‘cultuur van het leven’ in de goede zin van het woord: zowel aan het wordende als aan het oude, aftakelende leven moet optimale zorg geboden worden zonder mee te gaan in een maakbaarheidsgeloof.

Lees hier het interview 'Ons breekbaar bestaan: Bijbelse gedachten over leven en dood'