Interview met vertrekkende Statenleden: "Voel je gezien en gehoord"

“Voel je gezien en gehoord”

Gisteren nam de CDA-fractie afscheid van Statenleden Moniek van Sandick, Maurits de Haan en Jaco Kastelein. Samen blikken ze terug op de afgelopen periode, waarin ze als Statenlid namens het CDA veel mochten betekenen voor de provincie en geven ze hun advies mee aan de nieuwe Statenleden Tea Both en Arjen Veerman. 

Hoe hebben jullie de afgelopen vier jaar ervaren? 

Moniek: In één woord fantastisch! Binnen de fractie heb ik me als een vis in het water gevoeld, waar ik veel vrijheid, ruimte en vertrouwen kreeg. De sfeer onderling was goed, waarbij we goed hebben samengewerkt, maar ook hard met elkaar konden lachen. 

Maurits: Als fractie waren we echt een team waar we veel voor elkaar over hadden. Aangezien je het werk voor de Staten naast je reguliere baan doet, was het heel fijn om zo’n groep te hebben. Ik heb twee termijnen in de fractie deelgenomen. In de eerste periode is alles nieuw, moet je veel ontdekken en kwam ik er achter dat de provincie meer doet dan je eigenlijk beseft. De tweede periode begon lastig met in september van 2019 de opkomst van de stikstof-protesten. Van boeren kreeg ik toen veel belletjes. Dan moet je je snel inlezen met weinig tijd om je echt te verdiepen. 

Jaco: Ik ben halverwege ingestroomd, dus heb twee jaar in de Provinciale Staten gezeten en me vooral bezig gehouden met klimaat, natuur en milieu door o.a. de belangen van de landbouw hoog op de agenda te zetten. Hopelijk heb ik daarmee meer waardering voor die sector weten te bewerkstelligen. Daarbij was er een goede samenwerking met de fractie, die me steunde door dik en dun. 

Toch was het voor de Statenleden ook een aparte periode, waar het coronavirus de kop opsteekt. 

Moniek: De Statenleden beginnen pas met vergaderen als het college is gevormd, waardoor de eerste vergadering pas in september 2019 begon. In maart 2020 werden de vergaderingen digitaal doorgezet door de opkomst van het coronavirus, wat duurde tot de zomer van 2022. 

Maurits: Corona was een drama. Op de eerste plaats natuurlijk voor de mensen die getroffen werden door de ziekte en hun naasten, maar ook voor de sfeer binnen de Provinciale Staten onderling. Het netwerk wat ik in die vier jaar daarvoor had opgebouwd was weg. In de periode voorafgaand aan de corona-crisis bezocht ik veel afdelingen, ALV’s, fractievergaderingen en borrels. Dit viel in één keer weg. Ook miste ik de samenwerking met andere fracties. Dit werd een stuk lastiger, omdat je aan de start van een nieuwe termijn naar elkaar kijkt op schermen. Je kan niet even op iemands schouder tikken of interactie met elkaar hebben. In de afgelopen vier jaar is er minder besloten en gedaan, doordat de snelle communicatie ontbrak. 

Ondanks dat het coronavirus voor roet in het eten zorgde, werkte het CDA veel samen met andere fracties. 

Moniek: Binnen de coalitie hebben we als fracties veel met elkaar samen gedaan. Als coalitie heb je veel werk, waarvoor een goede band essentieel is. Uiteindelijk doet het werk er wel toe. Ik heb het als prettig ervaren. 

Jaco: De ene fractie past beter bij je dan de andere. We hebben voornamelijk veel samengewerkt met de coalitiepartijen, maar bijvoorbeeld ook met de PVV. We hebben met alle fracties de discussie gevoerd en zijn met iedereen het gesprek aangegaan. 

Op welke dossiers hebben jullie de afgelopen jaren een goede bijdrage kunnen leveren? 

Moniek: Als fractie hebben we onze visie ‘bouwen aan gemeenschappen’ opgezet, waarbij we wijken willen bouwen met aandacht voor onderwijs, zorg en sport. Hiervoor is speciaal onderzoek gedaan bij het Kadaster om te kijken over welke maatschappelijke functies dit gaat. Wat ik in de afgelopen jaren steeds naar voren heb gebracht is dat vitaliteit iets anders is dan leefbaarheid. Je kunt een leefbare gemeente hebben, maar dat wil niet zeggen dat het ook vitaal is. Ook ben ik trots op het feit dat we aan het begin van het termijn ‘Sport’ op de agenda hebben gezet. Daarnaast hebben we stappen gezet in het dossier Vlietzone, waarbij de provincie nu de regie gaat nemen. 

Maurits: Vanaf het begin ben ik betrokken geweest bij de RES-regio’s (Regionale Energiestrategie, red.). Deze heb ik bezocht en veel tijd gestoken in het dossier. Helaas is door corona de uitvoering van de RES vertraagd. Bij deze nieuwe energietransitie wordt ook een nieuwe omgevingsvisie voor de komende acht jaar gevormd. Die energietransitie moeten we met elkaar als fracties vormgeven, dat moet je samen gaan doen. Ook ben ik dankbaar dat het geluidsscherm bij de snelweg langs Voorschoten er gaat komen. Daarnaast staat de provincie er financieel sterk voor met een positief resultaat in de jaarrekening. Daar mogen we blij mee zijn. 

Jaco: Ik heb een aantal moties ingediend op verschillende vlakken, die veel meerderheden hebben behaald. Denk dan bijvoorbeeld aan de maatregel/ingreep in het landschap, waarin we oproepen dat er ook gekeken moet worden naar het effect van het klimaat. Dit moet nog uitgevoerd worden. Ook met betrekking tot de stikstofproblematiek heb ik veel praktische punten ingebracht. Daarbij hebben we een motie ingediend waarin we oproepen dat het college van Gedeputeerde Staten met mensen uit de gebieden om de keukentafel het gesprek moet voeren. De mens moet daarin voorop staan, zodat het systeem niet de overhand krijgt. Dit zie je bijvoorbeeld bij de toeslagen-affaire en de Groningers. Als we niet oppassen, gebeurt dit ook bij de plattelandssamenleving. Je merkt dat gemeenten in de regio angst hebben dat er een kaalslag plaatsvindt op het platteland waar scholen, buurtverenigingen en bereikbaarheid onder druk staan. Daar moet je als CDA niet accepteren en voor gaan liggen.

En voor de komende vier jaar? Welke dossiers moet de fractie verder oppakken? 

Moniek: De bereikbaarheid op de N207 bij Leimuiden is een belangrijk punt. Op de weg is nu een busbaan voor de RET-bussen. Over die buslijnen mag nu tijdelijk ook het landbouwverkeer. Het zou goed zijn als deze mogelijkheid er blijft, zodat landbouwbedrijven en zware vervoersmiddelen niet door de kernen hoeven te rijden. 

Maurits: Vanaf het begin ben ik betrokken geweest bij de RES-regio’s. Deze heb ik bezocht en veel tijd gestoken in het dossier. Helaas is door corona de uitvoering van de RES vertraagd. Het zou mooi zijn als de fractie dit verder oppakt, om de versnelde energietransitie in gang te zetten. 

Ook zou ik de fractie willen meenemen om acht speerpunten te vormen,waar ze zich de komende vier jaar op kunnen focussen. Houd daarbij Arjen en Dagmar als jongeren vast, en ga er op uit om met mensen in gesprek te gaan. Voel je gehoord en gezien.  

Jaco: In de stikstofproblematiek moeten de Gedeputeerde Staten met vragen komen waar zij specifiek antwoord op nodig hebben, dat gebeurt in de discussie niet. De nieuwe Statenleden moeten daar hard op ingaan en veel aandacht aan besteden. Ik zou adviseren om daar een heel duidelijk standpunt in te nemen. De stikstof-discussie moet breder worden getrokken en transparanter, waarbij de vooringenomenheid weggaat. Als je één sector de grote klus laat doen, ga je het niet redden. Iedereen moet bijdragen in deze grote opgave. Ook Schiphol, de Rotterdamse haven en inwoners van onze provincie. Steek elkaar de hand uit over hoe je hier met elkaar mee omgaat.  

Welk advies geven jullie mee aan de nieuwe fractieleden? 

Moniek: Investeer het eerste jaar veel tijd in het leren kennen van elkaar. Je woont als Statenleden nu eenmaal ver van elkaar af waardoor je elkaar weinig ziet. In corona-tijd ben ik een paar keer met Statenleden op afstand koffie gaan drinken in een restaurant om toch elkaar te zien en het contact te houden. Verder is me op het hart gedrukt dat een belangrijk aspect van het werk de controlerende taak is. Daar wordt te weinig vorm aan gegeven, omdat je het zo druk hebt. Het is ook het minst ‘sexy’ onderdeel van het werk, maar desalniettemin heel belangrijk. Pieter Omtzigt is hier bijvoorbeeld goed in, omdat hij in die niche zit waar niemand anders dat oppakt. Dit zou je als Statenfractie meer moeten oppakken, door hier bijvoorbeeld fractieondersteuners op te zetten. 

Maurits: Ga de regio in! Praat met mensen, je kiezers en zet duidelijke doelen voor jezelf als fractie. Pak één keer in de zoveel tijd een moment om te bezinnen en om te kijken waar je als fractie staat. Er komen veel dossiers op je af, wat veel leestijd kost. Mijn advies is om verder te lezen dan de stukken alleen, dus verdiep je ook via tijdschriften, kranten en boeken over het onderwerp om een mening te vormen over het onderwerp. 

Jaco: Er komt veel op je af als fractie. Zorg voor goede mensen om je heen die je kunnen adviseren als je zelf onvoldoende kennis hebt van een onderwerp. Schroom niet om hulp te vragen. Realiseer je verder dat Zuid-Holland een stedelijke provincie is, maar dat het platteland een belangrijke rol moet gaan vervullen.