Lessen uit Zuid-Holland

Als provinciaal bestuur stelden wij na de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart aan u als CDA-lid de vraag: “welke les(sen) vindt u dat getrokken moet (en) worden door onze partij n.a.v. de verkiezingsuitslag en de daaraan voorafgaande procedure, inclusief de campagne?” Het aantal reacties was zonder meer goed te noemen: er kwamen 306 reacties binnen! Dank voor deze grote hoeveelheid reacties, waarmee u tevens van uw betrokkenheid blijk gaf.

De lessen uit Zuid-Holland zijn aangeboden aan de evaluatiecommissie onder leiding van Liesbeth Spies. Zonder volledig te willen en te kunnen zijn over de evaluatie, geven wij u graag een impressie van de bijdragen op verschillende thema’s. In lengte varieerden die van één regel tot uitvoerige bijdragen van meer dan 1 pagina. Door de open vragen en de grote variatie aan antwoorden is het niet mogelijk een statistisch verantwoord totaalbeeld van de reacties te geven. Wel zijn er enkele duidelijke roden draden uit te halen.

Lijsttrekkersverkiezingen
Veel reacties gaan over de lijsttrekkersverkiezingen en worden vooral als negatief beoordeeld. De reacties variëren van ‘rommelig’ tot ‘nooit meer een lijsttrekkersverkiezing’. Er is kritiek op de organisatie van de verkiezingen zelf, maar ook op het effect dat die verkiezingen hebben: ‘Dit levert alleen maar tweespalt en schade op’.

Christendemocratie
Een tweede rode draad gaat over de campagne en het eigen christendemocratische verhaal. “In weerwil van de slogan wordt er niet doorgepakt op de echte thema’s.” Regelmatig wordt aangegeven dat het CDA zich kan en moet onderscheiden op eigen thema’s en niet ten opzichte van bijvoorbeeld de VVD.  Ook ‘Zij aan zij. Toekomstperspectief voor Nederland in 2030’ van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA  wordt in het kader van de inhoud regelmatig genoemd, bijvoorbeeld in de reactie: “Het inspiratievolle, toekomstgerichte en gedegen voorbereidingswerk van ‘Zij aan zij’ is onvoldoende doorvertaald.”

Eenheid
Een derde thema dat door de diverse bijdragen heen loopt is het al dan niet aanwezige gebrek aan eenheid. Dat wordt zowel aan de lijsttrekkersverkiezingen als aan de campagne gekoppeld. Dat de naam van Pieter Omtzigt (in waarderende zin) in dit kader genoemd wordt, zal niet verbazen.

Ook min of meer kritische geluiden over het ontbreken van regie, het functioneren van het partijbestuur en (meer) aandacht voor thema’s als agrariërs, energietransitie, het sociale gezicht worden gemaakt. Terwijl er enerzijds aandacht gevraagd wordt voor het explicieter maken van het christelijke karakter, roept een ander op om toch vooral niet vast te blijven zitten in verouderde uitgangspunten.

Vervolg
Een bonte en gevarieerde mengeling van ‘Lessen uit Zuid-Holland’ hebben de Zuid-Hollandse leden aan de evaluatiecommissie meegegeven. Die commissie heeft de uitdagende taak om op niet al te lange termijn met de resultaten van hun evaluatie te komen. In Zuid-Holland werken en bouwen wij in de tussentijd verder aan het CDA. In één van de bijdragen staat ‘De meeste kiezers zitten in Zuid-Holland. Laten we daar als provinciale afdeling het nodige zelfvertrouwen aan ontlenen.’ Een mooie oproep en tegelijkertijd een opdracht aan ons allen!

Ton de Gans
Bestuurslid CDA Zuid-Holland