CDA-inbreng bij debat over notulen toeslagenaffaire door Tweede Kamerlid Anne Kuik
De conclusies in het rapport ‘Ongekend Onrecht’ van de commissie Van Dam over de toeslagenaffaire waren glashelder en snoeihard. De Kamer is jarenlang onvolledig, onjuist en ontijdig geïnformeerd. Met als gevolg dat de waarheid en omvang veel te lang onder de pet is gehouden. Het aftreden van het voltallige kabinet was onomkoombaar. Mijn collega Pieter Omtzigt heeft – samen met een aantal anderen hier in de zaal – jarenlang geknokt om alle informatie boven tafel te krijgen en de problemen van duizenden gedupeerde ouders op te lossen. Hij is daar letterlijk ziek van geworden door enorme tegenwerking.
We staan hier vandaag omdat uit de notulen van de Ministerraad juist op dat punt een bizar beeld ontstaat: dat de toon en houding van kritische Kamerleden werden beschouwt als ,het probleem, in plaats van het leed van de ouders. Het kabinet stelt dat door de vragen van Omtzigt, Leijten de regering haar werk niet goed kon doen. Maar ik vraag het kabinet is het juist niet andersom? Zonder die vechtersmentaliteit en stroom aan vragen was het kabinet niet eens begonnen met dat werk. Sterker nog: zonder die informatie zag het kabinet zelf heel lang niet dat er een probleem was. Of wilde het niet zien. Graag een uitgebreide reflectie van het kabinet op dit punt.
Voor de CDA-fractie hebben de ouders, die werkelijk alles zijn kwijtgeraakt, altijd op de eerste plaats gestaan. Omtzigt stelt al sinds 2017 Kamervragen, om mensen te helpen die tussen de wielen van de overheid terecht zijn gekomen. En voor de duidelijkheid: toen lag er al een vernietigend rapport van de Ombudsman, een uitspraak van de Raad van State en intern het memo-Palmen die duidelijk zei dat er gecompenseerd moest worden. Er zijn logische uitzonderingen op artikel 68 (die ziet op de informatievoorziening) , maar mag niet verworden tot een muurtje om je achter te verschuilen als het openbaar maken van relevante informatie politiek gezien niet uitkomt. Hoe ziet het kabinet dat nu achteraf?
Ik wil weten wat er nu na de unaniem aangenomen motie over art.68GW in beweging is gezet. Wanneer komt de regeringscommissaris informatiehuishouding nu eindelijk? En hoe ziet de voorgestelde taakopdracht eruit? Want de informatiepuinhoop is groot. Waar blijft de staatscommissie? De problemen zijn voor de ouders nog niet opgelost. Zoals zie ook wat in trouw staat vandaag. Ik vraag hier direct een brief met uitleg over het drama van de compensatieregeling. We hebben te maken met een politieke cultuur die teveel uitgaat van modellenwerkelijkheden en te weinig van de menselijke maat. Waarbij het mogelijk blijkt dat mensen vermalen worden. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor slachtoffers van aardbevingsschade in Groningen.
We moeten toe naar een nieuw sociaal contract. De tien punten die Omtzigt in zijn boek noemt zouden eigenlijk allemaal moeten worden overgenomen. Zoals een nieuwe balans tussen macht en tegenmacht. Naar een overheid die er is voor de mensen. Naar een cultuur waar het oplossen van concrete problemen weer centraal staat en niet de beeldvorming. En voorzitter, Laat dat ook een les zijn voor ons zijn als kamer. Want als we af willen van een Cultuur die is gericht op beeldvorming. Dan zullen wij ook naar onszelf moeten kijken. Die cultuurverandering gaat ook over ons. Over u en ook over mij. Want laten we eerlijk zijn. We hebben samen campagne gevoerd met onze oplossingen voor een beter Nederland. Maar we hebben het nu al een maand tot diep in de nacht, vooral over onszelf. En Voorzitter ik hoop dat we die concrete oplossingen, waar mensen op zitten te wachten, ook echt gaan realiseren. Mijn pleidooi is om dat niet alleen samen te zeggen, maar ook samen te gaan doen.
