Coronacrisis in het 'nieuwste' land van Europa
Tekst: Mike van Leeuwen (projectmedewerker)
Kosovo is het ‘nieuwste’ Europese land, sinds het zich in 2008 onafhankelijk verklaarde van Servië. Servië, maar ook andere landen zoals Spanje, China en Rusland erkennen Kosovo tot op de dag van vandaag niet als natiestaat. De relatie tussen Servië en Kosovo is dan ook gespannen. Kosovo telt 1,8 miljoen inwoners en is één van de armste landen in Europa. Hoe gaat een arm Europees land met een ingewikkelde internationale positie om met de huidige coronacrisis?
Huidige situatie in Kosovo
Kosovo registreerde haar eerste besmetting op 13 maart. Sindsdien zijn er elke dag nieuwe besmettingen geregistreerd, alhoewel de snelheid hiervan nog relatief laag ligt. Één maand na de eerste besmetting ligt het geregistreerd aantal besmettingen op 387, het aantal doden op 8 en het aantal genezen patiënten op 66. Hoeveel mensen daadwerkelijk besmet zijn met het virus is onduidelijk, aangezien op 14 april slechts 3547 personen zijn getest.
Net zoals veel landen is er in Kosovo ook sprake van een lockdown. De Kosovaren mogen elke dag maximaal 1,5 uur naar buiten voor cruciale zaken zoals het doen van boodschappen en het bezoeken van de apotheek of de dokter. Er is een heus schema bedacht waarbij het één na laatste cijfer van je paspoortnummer gebruikt wordt om aan te geven op welk tijdstip je naar buiten mag gaan. Wanneer je je hier niet aan houdt wordt je zwaar beboet. Voordat deze maatregel in effect ging, waren ook al veel openbare pleinen in Pristina, de hoofdstad van Kosovo, afgezet.
Er zijn ook financiële maatregelen genomen vanuit de regering. Op 30 maart heeft de Kosovaarse regering een economisch hulppakket van 170 miljoen euro goedgekeurd. Het geld zal voornamelijk gebruikt worden om het MKB en haar werknemers te steunen. Naast de financiële maatregelen die de Kosovaarse regering zelf trekt, ontving het land veel steun vanuit de EU en de VS. De EU steunt Kosovo met een hulppakket van 68 miljoen euro, waarvan 5 miljoen direct gebruikt kan worden om de gevolgen van de coronacrisis te bestrijden. Daarnaast heeft de VS ook nog $1.1 miljoen aan directe steun gegeven aan Kosovo.
Hoe gaat de politiek om met de crisis?
De coronacrisis heeft een politieke crisis gecreëerd in Kosovo. De Kosovaarse coalitiepartij LDK diende eind maart een motie van wantrouwen in tegen haar eigen regering. Aanleiding hiervoor was de beslissing van premier Albin Kurti om de minister van binnenlandse zaken, Agim Veliu (LDK), te ontslaan omdat hij niet de lijn van de regering zou volgen bij de strijd tegen corona. Veliu steunde namelijk de oproep van de Kosovaarse president Hashim Thaci om de noodtoestand uit te roepen. Premier Kurti vond die maatregel te drastisch en (nog) niet gerechtvaardigd. Op 25 maart stemden 82 parlementariërs voor de motie, 32 tegen en één volksvertegenwoordiger onthield zich van stemming. De coalitie tussen Vetëvendosje en LDK heeft slechts 50 dagen geduurd. De Kosovaarse regering heeft sinds de motie van wantrouwen slechts een aantal bestuurlijke bevoegdheden die het bijvoorbeeld mogelijk maken om maatregelen te treffen tegen de verspreiding van het coronavirus.
In Kosovo wordt er kritisch gekeken naar het functioneren van de politiek en de regering. De Kosovaren zijn gefrustreerd door de politieke crisis en het gebrek aan eenheid. Zo protesteerden de inwoners van Pristina door vanaf hun balkonnen op potten en pannen te slaan om hun frustratie over de situatie te uiten.
De grootste politieke partij van Kosovo, Vetëvendosje, is op 10 april door president Thaci gevraagd om een nieuwe premier te leveren en een nieuwe regering te vormen. Wanneer Vetëvendosje dit weigert te doen, ligt de bal bij de tweede grootste partij, de LDK. De verwachtingen zijn dat er volgende week een nieuwe regering gevormd zal worden. Of dit daadwerkelijk gaat gebeuren en hoe deze regering er uit zou komen te zien is nog onzeker.
Blik op de toekomst
De coronacrisis Kosovo zal veel negatieve gevolgen hebben voor de economie en het land. Door de lage salarissen in Kosovo hebben de inwoners weinig ruimte om te sparen voor moeilijke tijden. De gevolgen van deze crisis zullen hier dan ook extra hard inslaan. De werkloosheid, die voor de crisis al op 26% stond, zal verder stijgen waardoor mensen moeite zullen hebben om rond te komen. Voor de Kosovaren is het nu van belang dat er een stabiele regering komt die een heldere strategie vormt om de crisis door te komen. Het laatste wat de bevolking nu kan gebruiken is nog meer politieke onrust en onzekerheid.
Werk van de Eduardo Frei Stichting in Kosovo
Jaarlijks organiseert de EFS, in samenwerking met de Duitse Konrad Adenauer Stiftung (KAS), trainingen voor jongeren en vrouwen die actief zijn voor de LDK partij. De training stonden dit jaar gepland in maart, maar konden helaas niet doorgaan door de coronacrisis. De trainingen zullen nu verplaatst worden naar eind van het jaar, of mogelijk volgend jaar. Ondertussen is de EFS druk bezig om de jongeren en vrouwen te ondersteunen door middel van online trainingen en mentorprojecten. Fysiek of online, we zullen het nieuwste land van Europa blijven steunen in de opbouw van de democratie.