Hoe gaat Tunesië om met de coronacrisis?
Tekst: Astrid Frey (Projectmanager)
Tunesië, tot voor kort populair onder toeristen, grenst aan de Middellandse Zee, aan Algerije en aan Libië. Het was in Tunesië dat de vlam van de Arabische lente aanschoot. Misschien kun je je nog nog het incident van de straatverkoper herinneren, Mohammed Bouazizi. Hij stak zichzelf in brand, uit protest tegen de inbeslagneming van zijn handelswaren en de vernederingen die hij onderging door toedoen van een vrouwelijke politieagent. Dit leidde tot massale protesten en de val van de Tunesische regering, waarop de instabiliteit oversloeg naar andere landen. Tunesië is een Arabisch land met overwegend soennitische moslims. Sinds de ontketening van de Arabische lente heeft Tunesië grote stappen gezet in het opzetten van een democratie. Zo kwam in 2014 de nieuwe grondwet tot stand waarbij een parlementaire democratie met een semipresidentieel systeem werd ingesteld. Economisch heeft het land het zwaar, veel jongeren zijn werkloos.
Huidige situatie in Tunesië
Begin maart registreert Tunesië haar eerste besmetting. Bijna twee maanden later zijn er inmiddels 967 mensen besmet, 39 mensen overleden en zijn 279 mensen hersteld. Het gezondheidssysteem van Tunesië is zwak en dringend toe aan hervormingen. De middelen om te testen zijn beperkt en net als in Nederland zijn de cijfers niet accuraat. Uit de beschikbare cijfers blijkt dat de hoogste piek van nieuwe besmettingen op 25 maart ligt. De grafiek hieronder laat zien dat er in de maand april steeds minder geregistreerde besmettingen bijkomen (bron: https://www.worldometers.info/coronavirus/country/tunisia/, datum 28 april 2020).
Reactie van de overheid
De Tunesische overheid reageerde pro-actief met maatregelen om verspreidingen tegen te gaan. Half maart werden alle scholen, restaurants en moskeeën gesloten, ook werden reizen over de grens beperkt. Op 17 maart werd een ‘general lockdown’ van kracht. Mensen mogen alleen naar buiten voor boodschappen en medische hulp. Vanaf 23 maart patrouilleert het leger door de straten om te zorgen dat mensen zich houden aan de maatregelen en zo nodig volgen strafmaatregelen. Ook heeft de politie een heuse ’Robocop’ ingezet die door de straten van de hoofdstad Tunis patrouilleert. Midden april zijn ongeveer 600 mensen gearresteerd voor overtreding van de maatregelen. Het is voor veel mensen een moeilijke situatie omdat zij nu in ernstige financiële nood terechtkomen. De regering kondigde wel al snel plannen aan, ter hoogte van 850 miljoen dollar, om werklozen en ondernemers van midden-en kleinbedrijven te helpen. De overheid heeft een lening gekregen van het IMF en krijgt ook financiële ondersteuning van de EU.
Politieke partijen reageren eensgezind
In tegenstelling tot de politieke instabiliteit in Kosovo, hebben alle politieke partijen in Tunesië hun goedkeuring gegeven aan een noodwet die voor een periode van 2 maanden alle wetgevende beslisbevoegdheid bij de premier legt. Dit is opmerkelijk omdat in februari pas een nieuwe regering is aangetreden, na een moeizaam proces van onderhandelingen. (De verkiezingen zijn begin oktober 2019 gehouden).
Gevolgen voor de toekomst
Het is nog onduidelijk hoe lang de maatregelen van kracht zullen zijn, maar de economische gevolgen zijn enorm. Het nationaal tekort in 2020 wordt door het IMF geschat op 4,3% van het BNP, daar waar voor de crisis 2,8% voorzien was. Ook de economische groei waarop het land hoopte, mede door herstel van de toeristische sector is gekrompen van 2,7% naar 1%.
Werk van de Eduardo Frei Stichting in Tunesië
Het politieke landschap in Tunesië is wispelturig, er vinden geregeld afsplitsingen plaats, nieuwe partijen komen op en verdwijnen weer. De EFS is sinds 2012 actief in Tunesië. We trainen samen met het International Republican Institute (IRI), lokale politici, aankomende parlementariërs, partijkaders, jongeren en vrouwen binnen de partijen. De EFS heeft ervoor gekozen om zich niet te richten op één politieke partij, maar werkt met het IRI juist samen met meerdere politieke partijen. Het IRI kijkt welke partijen het meest invloedrijk zijn of goede kansen maken zich te vestigen als nieuwe partij, en welke daarvan behoefte hebben aan de trainingen en adviezen. Politieke kleur is minder relevant, het doel is om de democratische waarden in gedachte en in de praktijk in zo veel mogelijk partijen te laten beklijven. In januari 2020 zijn Friso Douwstra en Ruth Peetoom nog in Tunesië geweest om de partijtop van de regeringspartij Tayha Tounes te trainen (Vlog van de training). In deze periode houden we goed contact met onze partner IRI en hopen we snel weer aan de slag te gaan om politieke partijen te ondersteunen om het vertrouwen van de Tunesische bevolking waar te maken.